Αν η Κλεονίκη Υπήρχε

Αν η Κλεονίκη υπήρχε, ή αν μπορούσε να υπάρξει, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα γινόταν αμέσως αποδεκτή, όπως και όλοι οι άλλοι ήρωες. Επειδή ο Πάτροκλος είναι το πιο παρεξηγημένο ίσως άτομο σε όλη την Ελληνική Μυθολογία, διάλεξα να χρησιμοποιήσω αυτόν αποκλειστικά ως κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας αυτής, με απώτερο σκοπό, εγώ τουλάχιστον που τον εκτιμώ και μπορώ να τον κατανοήσω- όπως θεωρώ-, να μπορώ να διαβάζω μία διαφορετική εκδοχή για αυτόν τον Ομηρικό ήρωα, απόλυτα συμβατή με τη δική μου άποψη. Η "Ρωμαϊκή συνομωσία" αναφέρεται στην συστηματική μείωση της αξίας του Αχιλλέα, ως πρότυπου ανδρός, και κυρίως προτύπου του Μ. Αλεξάνδρου, με αναφορές στις σεξουαλικές προτιμήσεις του, καθώς και τον τρόπο θανάτου του (όπως π.χ. αυτός που περιγράφεται στην κολακευτική για τον Οκταβιανό/Αύγουστο και το γενεαλογικό του δέντρο, στην σχεδόν παραγγελμένη Αινειάδα), δηλαδή του...

κατάπτυστου προδότη που ξεπουλά πατρίδα και φήμη, για μια γυναίκα, και δη, την Πολυξένη, μικρότερη κόρη του Πριάμου, την ίδια αυτήν που μετά την άλωση, οι Έλληνες την έσφαξαν («Ιλίου Πέρσις») πάνω στον τάφο του. Ο ανεπαρκής Αινείας που σε όλη την Ιλιάδα απέφευγε να τον αντιμετωπίζει, εξυψώνεται, και ο μεγαλύτερος ήρωας των Ελλήνων, πεθαίνει άτιμα, αν και αυτή η αξιολύπητη εφεύρεση, δεν πέτυχε το σκοπό της: κανείς δεν την γνωρίζει/θυμάται/αναφέρει.

Βεβαίως δεν ξεχνάμε την οργή του Αχιλλέα προς τον Αγαμέμνονα, και τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες πλήρωσαν την αποχή του από τον πόλεμο, αλλά αυτός που παρέμεινε παρεξηγημένος, θαμμένος κάτω από τους τόνους μελανιού και χαρτιού που περιέγραψαν τα ήθη του, είναι ο Πάτροκλος: ο πιστός φίλος και σύντροφος στη μάχη, ο ήρωας που πριν να συναντήσει το θάνατο με τη θεϊκή παρέμβαση, είχε προλάβει να σκοτώσει με τη λόγχη του 52 άτομα, όλους, άριστους πολεμιστές της πρώτης γραμμής. Αυτός που αγαπούσε την Σκυριανή σκλάβα Ίφιδα, και που τον έρωτα του οποίου προς αυτήν περιέγραψαν πάμπολλοι, όπως ο Πίνδαρος (η μητέρα του οποίου, ονομαζόταν Κλεονίκη), ο Απολλόδωρος και άλλοι.

Ο Κος Ηλίας Μαλανδρής, από την άλλη, θεατρολόγος, στην «Αχιλλειήτιδά» του, ή αλλιώς, τις συμπληρωμένες από αυτόν στα πολλαπλά κενά τους, τραγωδίες του Αισχύλου (Μυρμιδόνες, Νηρηίδες, Φρύγες, όπως αυτές παρουσιάστηκαν σαν θεατρικό έργο το 2004) περιέγραψε έναν παντελώς αθώο έφηβο Πάτροκλο, αντικείμενο του πόθου του Αχιλλέα, αλλά βεβαίως δεν γνωρίζουμε επακριβώς, ούτε το πλήρες κείμενο του Αισχύλου, αλλά οι πηγές στις οποίες ανέτρεξε ο σύγχρονος ερευνητής και συγγραφέας, αναφέρονται σε δοκίμια και εικασίες ξένων καθηγητών (Bruno Snell, 1964 με διατριβή στο Μπέρκλεϊ, Herrington John, για τη συμπλήρωση των κενών στο κείμενο του Αισχύλου και Αλέξανδρο Σιδερά, για το «Aeschylus Homericus» όπου παρουσιάζονται οι ταυτοσημίες Ομηρικών και Αισχυλικών στίχων). Αυτό που γνωρίζουμε είναι, ότι ο Αισχύλος θεωρείται ο πατέρας του Αρχαίου δράματος και αποκαλούσε τα έργα του “Ψίχουλα από το τραπέζι του Ομήρου”, και επίσης είναι πασίγνωστο ότι τόσο αυτός, όσο και οι μεταγενέστεροί του, διασκεύασαν ουκ ολίγους μύθους, Ομηρικούς και μη, με σκοπό να τους εξυπηρετήσουν στο έργο τους με όποιον τρόπο ήθελαν, ενώ ο Πλάτωνας στο «Συμπόσιό» του, αναφέρει επίσης την “σεξουαλική” σχέση Αχιλλέα- Πατρόκλου αντεστραμμένη, στις ηλικίες και στους ρόλους εραστή και ερωμένου. Otempora, o mores, όπως είπε και ο Κικέρωνας στον λόγο του υπέρ Δεϊόταρου…

Ως μόνο λοιπόν αξιόπιστο έργο, θα πρέπει να θεωρούμε το έργο του Ομήρου του ιδίου, που αναφέρει καθαρά την ύπαρξη της Ίφιδας, στη ζωή του ήρωα. Εξάλλου ο Όμηρος, αναφέρει μόνον μία περίπτωση ομοφυλοφιλικού έρωτα, την περίπτωση του Πανθόου, που όντας Έλληνας και ιερέας του Απόλλωνα στους Δελφούς, έπεσε θύμα απαγωγής, για ερωτικούς λόγους, από κάποιον απεσταλμένο των Τρώων. Σε καμία περίπτωση, η ερωτική περιπέτεια του Πανθόου, δεν τον εμπόδισε να παραμείνει ιερέας, να παντρευτεί και να αποχτήσει ένδοξα παιδιά. Η κοινωνική του ανέλιξη ήταν η αναμενόμενη, άσχετα από τις ερωτικές του προτιμήσεις. Σε καμία περίπτωση δεν θεωρήθηκε κατώτερος από τον οποιονδήποτε άλλο, και οπωσδήποτε το κείμενο τον αναφέρει με τον ίδιο σεβασμό και προσοχή στη λεπτομέρεια, που περιέγραψε τα γενεαλογικά δέντρα και τις περιπέτειες και των υπολοίπων πρωταγωνιστών...

Το αν η κοινωνία των Ελλήνων ήταν αμφιφυλόφιλη ή ετεροφυλόφιλη εκείνη την εποχή (δηλαδή από το 1400 ως το 800 πΧ και από την Γεωμετρική/Κλασσική περίοδο μέχρι και την κατάλυση των Ελληνικών κρατών από τη Ρωμαϊκή επέλαση) δε νομίζω ότι είναι δυνατό να το κρίνουμε εμείς. Δεν υπάρχουν στοιχεία και να μην ξεχνάμε οτι μιλάμε πάντα για μυθολογικά πρόσωπα που περιέχονται σε ένα λογοτεχνικό κέιμενο, το πρωιμότερο από όλα τα λογοτεχνικά κείμενα της Ευρώπης, που περιγράφει έναν μυθολογικό πόλεμο, ο οποίος με τη σειρά του αμφισβητείται από πολλούς επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων. Ο Σλήμαν, οι έρευνές του και οι θεωρίες του έχουν ξεπεραστέι προ πολλού, και η νέα έρευνα θα έπρεπε να επικεντρωθεί σε νέα στοιχεία, τόσο από τον τόπο των ανασκαφών όσο και από τις υπόλοιπες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, και τις τεχνολογικές εξελίξεις.

Η ερωτική ζωή των πρωταγωνιστών δεν θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει και φυσικά ούτε και να προσπαθούμε μέσω των συμπεριφορών που καταγράφονται στα κείμενα, να πιστεύουμε πως μπορούμε να εξιχνιάσουμε της τάσεις της εποχής ή και να βγάζουμε συμεράσματα. Φυσικά -αντίθετα από ό,τι θα προτιμούσαν μερικοί- δεν έχουμε το δικαίωμα να τη συγκρίνουμε με τη δική μας σύγχρονη εποχή, ή με τα χριστιανικά ήθη και διδαχές, που ωστόσο εκμεταλλεύτηκαν κατά κόρον τα αρχαιοελληνικά συγγράμματα για να πετύχουν τον εξοβελισμό της αρχαίας θρησκείας και να προσηλυτίσουν νέους πιστούς. Τα ήθη των Ελλήνων πριν την χριστιανική ισοπέδωση, διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, και έτσι μπορούμε να συναντήσουμε διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης της γυναίκας, του γάμου και της έννοιας της οικογένειας, όσο και των λοιπών προσωπικών επιλογών, ανάμεσα π.χ. στην Αθήνα και στην Σπάρτη της Κλασικής Εποχής , στην Αιολική Γη ή την Μακεδονική επικράτεια...

Δε θα ήθελα να αναφερθώ στην κοινωνία της Ρωμαϊκής εποχής, ούτε στα ήθη των Ρωμαίων. Όσον αφορά τη χριστιανική περίοδο, και ειδικά τον τομέα που αφορά τη θέση της γυναίκας μέσα στην κοινωνία, προτιμώ να την αγνοώ επιδεικτικά. Το καλό είναι ότι εν τέλει, προοδεύουμε -κι ας μου επιτραπεί εδώ η σύγκριση- έχουμε προχωρήσει πολύ ως άτομα και πλέον και οι γυναίκες, είναι «ζώα πολιτικά». Δεν είμαι όμως ιστορικός, ούτε και κοινωνιολόγος ή κάτι αντίστοιχο, απλώς γράφω μία φανταστική ιστορία, για τον Ομηρικό ήρωα που προτιμώ.

Γι’ αυτό διάλεξα να “εφεύρω” μία άλλη ερωμένη και όχι να εμβαθύνω στην προσωπικότητα της Ίφιδας, με την οποία ασχολήθηκαν οι αρχαίοι συγγραφείς, και με πρότυπα παρμένα από άλλες ηρωίδες της λογοτεχνίας, δημιουργήθηκε ο χαρακτήρας της Αμαζόνας Κλεονίκης, για να συντροφεύει και να επεξηγεί την ατελή παρουσίαση του Πατρόκλου, στον μύθο. Φυσικά, η μυθολογικά ορθή κατάσταση, θα ήταν να αναπτύξω την ιστορία του Πατρόκλου, σε συνδυασμό με ακριβώς αυτήν την προσωπικότητα της Ίφιδας, που ανταποκρίνεται στο πρότυπο της πιστής συντρόφου, καθώς είναι γνωστός ο τόπος καταγωγής της όπως και ο τρόπος υποδούλωσής της από τον Αχιλλέα και τον στρατό του. Οπωσδήποτε η συμβίωσή της με τον Μενοιτιάδη μέσα στον μύθο, είναι από τις πιο μακρόβιες σχέσεις, καθώς η επίθεση στην Σκύρο, συνέβη 8 χρόνια πριν τον Τρωικό πόλεμο, και άρα με μια απλή πράξη αριθμητικής, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι μέχρι και τη στιγμή του θανάτου του, η σχέση αυτή, μετρούσε 18 χρόνια.

Σημειωματάριο

ΑΜΑΖΟΝΕΣ (κατά τον Κουίντο Σμυρναίο)

Οι 11 ακόλουθες της Πενθεσίλειας ήταν: Κλονία,Πολεμούσα, Δηρινόη, Ευάνδρη, Αντάνδρη, Βρέμουσα,Ιπποθόη, Αρμοθόη ("Γρήγορη" με μαύρα μάτια), Αλκιβίη,Αντιβρότη, Δηριμάχεια ( "Δυνατή στη μάχη" με μεγάλο δόρυ).

Αλκιβίη, την σκότωσε ο Διομήδης, όπως και τηνΔηριμάχεια.

Πενθεσίλεια: σκότωσε τους: Μολίονα, Περσίνοο, Ειλισσό, Αντίθεο, Λέρνο, Ίππαλμο, Αιμονίδη, Ελάσσιππο και τον Ποδάρκη, αδελφό του Πρωτεσίλαου, αφού εκείνος σκότωσε την Αμαζόνα Κλονία.

Δηρινόη: τη σκότωσε ο Αίας ο Λοκρός, αφού πρώτα εκείνη σκότωσε το Λαογόνο.

Ευάνδρη: τη σκότωσε ο Μηριόνης, όπως και τηΘερμοδώσα.

Βρέμουσα: τη σκότωσε ο Ιδομενέας.

Αντάνδρη, Πολεμούσα, Αντιβρότη, Ιπποθόη,Αρμοθόη: τις σκότωσε ο Αχιλλέας.

Κλήτη: Τροφός της Πενθεσίλειας, πέθανε αργότερα στην Ιταλία.