Υπήρξαν ευγενείς στην Ελλάδα; Αριστοκρατικές οικογένειες με οικόσημα, φέουδα και γενεαλογία που φτάνει στα βάθη του χρόνου; Μα φυσικά! Δεν κατάγονται όλοι οι Έλληνες από ταπεινούς χωρικούς, καλοκάγαθους νησιώτες και πλούσιους, στην καλύτερη περίπτωση, μεγαλοαστούς. Το ελληνικό αρχοντολόι υπήρχε για αιώνες (από το Βυζάντιο ήδη), ακόμα και στα τετρακόσια χρόνια του οθωμανικού ζυγού, και εξαλείφθηκε μετά την επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. (Αριστερή φωτογραφία: Οίκος Γαβαλά)
Εκείνη την περίοδο ο θεσμός της φεουδαρχίας καταργήθηκε και πλέον, σύμφωνα με το άρθρο 3§3 του ελληνικού συντάγματος: " Είς πολίτας Έλληνας τίτλοι ευγενείας ή διακρίσεως ούτε απονέμονται ,ούτε αναγνωρίζονται ". Μπορεί η λήθη του χρόνου και μια κακώς εννοούμενη εθνικιστική προσέγγιση της ιστορίας μας, που απορρίπτει συλλήβδην τις δυτικές επιρροές, να κυριαρχούν σήμερα στην αντίληψη του Νεοέλληνα, παρόλα αυτά αρκετοί φέρουν επίθετα που μαρτυρούν τη γαλαζοαίματη καταγωγή τους και δηλώνουν τον αριστοκρατικό οίκο από τον οποίο προέρχονται.
Οίκος Πιερτζοβάλη
Οι γνήσιες ελληνικές οικογένειες με οικόσημα ανήκουν συνήθως σε παλαιοβυζαντινούς αρχοντικούς οίκους (πχ. Κομνηνοί, Παλαιολόγοι, Κεφαλάδες, Χρυσολοράδες, Αγαλλιανοί κοκ). Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας ή Λατινοκρατίας (1204-1566), όπου η Ελλάδα ήταν χωρισμένη σε πριγκιπάτα, δουκάτα και βαρονίες πολλοί Έλληνες φεουδάρχες διατήρησαν τη γη, τους δουλοπάροικους και τους τίτλους τους και αναγορεύθηκαν από τους Φράγκους κατακτητές σε ιππότες.
Το ίδιο συνέβη και κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας στην Κρήτη και στα νησιά του Ιονίου, όπου μάλιστα υπήρχαν και τα λεγόμενα «Libro D' Oro», κατάλογοι κατά τα ενετικά πρότυπα δηλαδή των αριστοκρατικών οικογενειών. Μαζί με τους ντόπιους Έλληνες φεουδάρχες, βλέπουμε συχνά ιταλικές αρχοντικές οικογένειες, φραγκολεβαντίνους όπως τους ονομάζει ο λαός μας, (πχ. Αλιμπράντης, Ζηνόβιο, Καρούζο, Δελλαπόρτα, κοκ) εγκατεστημένες στα νησιά αυτά, όπως και πλούσιες οικογένειες που ανέβηκαν στις αριστοκρατικές τάξεις λόγω των χρηματικών κυρίως υπηρεσιών που προσέφεραν στους κατακτητές και στο δημόσιο ταμείο. Έτσι, το 1542 δημιουργήθηκε η Χρυσή Βίβλος της Ζακύνθου και το 1593 η νέα Χρυσή Βίβλος της Κεφαλονιάς και της Κέρκυρας.
Οίκος Κεφαλά
Το 1797, με το τέλος της Ενετοκρατίας στην Ελλάδα, οι κατάλογοι αυτοί κάηκαν από τους Γάλλους στρατιώτες του Ναπολέοντα. Την ανασύσταση τους προσπάθησε να κάνει ο Ευγένιος Ραγκαβής με τη συγγραφή του έργου του «Η Χρυσή Βίβλος των Ιονίων Νήσων». Παρόλα αυτά τα ανάγλυφα οικόσημα στις οικίες, τις εκκλησίες και τους τάφους των εν λόγω οικογενειών, όπως και οι τίτλοι(πχ. Κόντε Ρώμας, Βαρώνος Σινάς κλπ) διατηρήθηκαν μέχρι και τις αρχές του εικοστού αι. Στις αριστοκρατικές αυτές οικογένειες, πρέπει να σημειώσουμε, δεν ανήκουν όλα τα επίθετα φραγκολεβαντίνικης προέλευσης, καθώς κάποια είναι δηλωτικά συνήθως τόπου καταγωγής, τα λεγόμενα πατριδωνύμια (πχ. Πρίντεζης, αυτός που προέρχεται από το Printezi της Ιταλίας) ή επαγγέλματος-ιδιότητας (π.χ. Αλιφιέρης ή Αλιφέρης ή Αλφέρης που σημαίνει σημαιοφόρος). Επίσης με την έλευση του Όθωνα ήρθαν αρκετοί Βαυαροί ευγενείς στην Ελλάδα, όπως και πλήθος Γερμανών στρατιωτών, που δε μπορούμε όμως να τους κατατάξουμε στην παλαιά ελληνική αριστοκρατία.
Οίκος ΜαταξάΗ επιστήμη της οικοσημολογίας, δηλαδή η συλλογή, καταγραφή, μελέτη και ανάλυση των εμβλημάτων που αποτελούν τους θυρεούς-οικόσημα, όχι μόνο των αριστοκρατικών οικογενειών αλλά και των εθνικών και εκκλησιαστικών ταγμάτων, ονομάζεται εραλδική. Στην Ελλάδα με την επιστήμη αυτή ασχολείται η Εραλδική & Γενεαλογική Εταιρεία Ελλάδος (ΕΓΕΕ). Στα αρχεία της και στα επιστημονικά δελτία που κατά καιρούς εκδίδει μπορεί κανείς να βρει σημαντικές ιστορικές πληροφορίες για τους ευγενείς της Ελλάδας. Η εταιρεία επίσης έχει πραγματοποιήσει τέσσερα σημαντικά επιστημονικά συνέδρια.
Τα οικόσημα συνήθως φέρουν σύμβολα και χρώματα που χαρακτηρίζουν την ιστορία και τα επιτεύγματα του εκάστοτε οίκου. Μπορεί να είναι απλά, σε αυτά ανήκουν τα ομιλούντα ή φανερά οικόσημα (πχ. Οίκος Κλαδά, φέρει ένα κλαδί, Οίκος Κεφαλά, δείχνει μια κεφαλή ανδρός, Οίκος Καλογερά, αναπαριστά έναν καλόγερο, ο Οίκος Σολωμού, το ψάρι σολωμός κοκ) ή πιο πολύπλοκα. Τα χρώματα επίσης είναι σημαντικά (πχ. κόκκινο, δηλωτικό αιματοχυσίας και κατά συνέπεια ανδρείας στη μάχη, γαλάζιο, δηλωτικό αγνότητας και ήθους κοκ) όπως και τα στέμματα στο άνω τμήμα που οι εξοχές τους δηλώνουν το βαθμό ευγενείας(πέντε εξοχές βαρώνος, δικέφαλος αετός, βυζαντινός αυτοκράτορας κοκ). Στην Ελλάδα ο μοναδικός εικαστικός καλλιτέχνης που αναλαμβάνει με αρτιότητα και επαγγελματισμό την έρευνα και ανασύσταση οικοσήμων είναι ο Ιωάννης Π. Βλαζάκης.
Ακολουθεί ένας πλήρης κατάλογος των αριστοκρατικών ελληνικών οικογενειών σύμφωνα με τα γνωστά ιστορικά αρχεία και τις πηγές που έχουν διασωθεί:
Α: Αβάσταγος, Αβούρης, Αβρ(α)άμη, Αγαλλιανού, Αγγέλου, Αγέλαστου, Αγκούρου, Αγιαποστολίτης, Αγουστόνης, Ακουίλα, Αλαμάνου, Αληπούτζα, Aλιμπράντης, Αλισάφη, Αλμπέρτο, Αλταβίλλα, Αλλαγκατέλα, Αλλαμάνου, Αλμπάνα, Αμοιραλή, Αναπλιώτη, Αναστάζη, Ανδρουτσέλη, Ανδρούτσος-Τρομπέττας, Ανεσίνη, Αννίνου, Ανκούσολ, Αντονάτο, Αντρηόλας, Αντρίζης, Αντίοχου, Αντρούτσος, Αντύπας, Αρακλιότης, Αργέντη, Αργυρόπουλος, Αργυρόπουλου, Αργυρού, Αρκούδη, Αρκουλή, Αρλιώτη, Αρταβάνη, Αρχολέου, Α(σ)σάνη, Ασημοπούλου, Ασπρουλιανού, Αυγερικού , Αυλωνίτη.
Β: Βαζαΐος, Βαλαρέτζος, Βάλβης, Βαλιέρ, Βαλλιάρη, Βαλσαμάκη, Βάλσαμος, Βαμβάτη, Βαρβάτη, Βαρβαρήγος, Βαρβιάνης, Βαρδάνης, Βάρδας, Βάρθη, Βαρζός, Βαρούχα, Βασάλλου, Βασιλάτου, Βατατζή, Βέγια, Βελέττης, Βέμπο, Βενάρδος, Βενετάντο, Βενέτος, Βενιέρ/Βενιέρη, Βεντούρας, Βεντουρής, Βεντραμίν, Βερβιτσιώτη, Βεργής, Βερίκιος, Βιδάλε, Βιτζαρά, Βιτούρης, Β(ου)ιτσαρά, Βλάσση, Βλασόπουλος-Βλασσόπουλου, Βλαστός/Βλαστού, Βολεντιέρας, Βονδιλάγκη, Βορήσης, Βουγλέσση, Βούλγαρης, Βούλτσος, Βούρου, Βραχλιώτη, Βροχίνη.
Γ: Γαβαλα, Γαήτας , Γαλάτη, Γαλέτος, Γαλιάτζας, Γάμπαρας, Γαμπριέλ, Γαρδέλης, Γαρζώνης, Γερακάρης, Γεράκη, Γερομεριάτη, Γεροπετρή, Γεωργάνος, Γιαλέλου, Γιαλινά, Γιαννόπουλος, Γιαργυρόπουλος, Γιράρδη, Γκαγκάδη, Γκαλιέλλο, Γκαζολίν, Γκαφίν, Γκεντιλίνη, Γκίκα, Γκίζης Γ(κ)λιοπούλου, Γκράντος, Γκοζαντίνων, Γκύλη, Γουσίδου, Γουλιανού, Γραμματικόπουλου, Γρατενίγος, Γκριμάνης, Γονέμη, Γράψα, Γριμάλδη(ι), Γρίτη, Γρυπάρης.
Δ: Δαβερώνα, Δάλλε, Δαμαλά, Δαμουλάτη, Δαμουλή, Δαμύλλου, Δάνδολος - Δανδόλου, Δαράτζου, Δαρίβας, Δαρέζης, Δαρμένου, Δελαζάρης, Δελλαγραμμάτη, Δελλαδέτσιμα, Δελλαπόρτα, Δελλα Ρόκκα, Δελέντα, Δενάζης, Δελιγότη, Δερώσσης, Δεσύλλας - Σιγούρος, Δετζώρτη, Διγότη, Δικόπουλος, Διπλοβατάτζη, Δόνδη, Δονάτος, Δομενεγίτης, Δοξαρά, Δούκα, Δουσμάνη, Δραγουμάνου, Δραμιτινού, Δώρια.
Ε: Επάρχου, Εβρετόπουλου.
Ζ: Ζαγκαρόλ, Ζάκκου Ζαμπέλης, Ζαχαριά, Ζερβού, Ζίφου, Ζουλάτη, Ζυγομαλά, Ζωγράφος, Ζωΐτσης, Ζωναράς.
Η: -
Θ: Θεοτόκη, Θερειανός.
Ι: Ιατρού, Ιγγλέση, Ιουστινιάνη, Ισιγόνης.
Κ: Καβαλάρη, Καβάλλης, Καβάσιλα, Καζανόβα, Κακαβέλλα, Κακοψόφη, Κακούρης, Καλανδρηνός, Καλάργας, Καλβοκορέση, Κάλβος, Καλέκας, Καλέτζης, Καλλέργης, Καλλιμάχη, Καλογερά, Καλοθέτη, Καλόφωνος, Καλουτά, Καλούτσικο, Καμάλη, Καμύλος, Καμινάρης, Κανάλ, Κανάλε, Καναλιώτη, Κανδήλας, Καντακουζηνού, Καντούνης, Καοτόρτα, Καούτζης, Καπαδόχα, Κάπαρη, Καπέλλος-Καπέλλου, Καπνίσης, Καποδίστρια, Καραβέλα, Καραβία, Καράλη, Καραντινός-Καραντινού, Καρατζά, Καρβελάς, Καριώτη, Κάρμπουρη, Καρούσου Καρρέρ, Καρτάνου, Κάρτσερη, Καρύδη, Καρυοφύλλη, Καστέλλη, Κάστρι, Κατελάνος, Κατήφορος, Κατσαϊτη, Καψάς, Καψοκέφαλος, Κεφαλά-Κεφαλάς, Κεφαλληνός/Μαλατέστας, Κερκυραίου, Κερκόφιλου, Κιγάλα, Κλαδά, Κλάδης, Κοκκίνη- Κοκκίνης, Κόκκος, Κόλας, Κολίβα, Κολλήτα, Κομνηνός-Κομνηνού, Κομούτος, Κομποθέρκα, Κονδοκάλη, Κονδύλη, Κόνταρης, Κονταράτος, Κονταρίνης, Κοντονής, Κοντοσταύλου, Κοντούτζης, Κονσόλα, Κόντη, Κόππο, Κοραής, Κορνάρος, Κορνέρ/Κορρέρ, Κορέση, Κορονέλλου, Κουαρτάνου-Καρτιάνου-Καρτάνου, Κουβαρά, Κουερίνης, Κουιρίνη, Κουκουλομάτης, Κουμπή, Κουλούρη, Κουρκουμέλλη, Κουρούμαλλος, Κούρσαρη, Κούρτζολάς, Κούτζης, Κουτούβαλης, Κρίσπη-Κρίσπο, Κροκίδα, Κυβετός, Κυρίαρχου, Κυπριανός-Κυπριανού.
Λ: Λάβαρο, Λαμπέτης, Λάνδου, Λάντζα, Λατούρο, Λάσκαρη, Λεκατσάς, Λεντεσούρη, Λεονταράρχη, Λεοντάρη, Λευκαδίτης, Λευκοκοίλου, Λεπενιώτη, Λιβάνης, Λίβιος, Λιβρίνα, Λισγάρα, Λοβέρδου, Λογοθέτης, Λο(ν)γκοβίτη, Λοκατέλλης, Λορενταν(ο) (Λούρδα), Λούζη, Λουκάνη, Λουμπάρδης, Λούντζης, Λουπίνα. Λούρου, Λούβρου, Λύδη.
Μ: Μαγδαληνός, Μαζαράκη, Μακέντο, Μακρής, Μαλατέστα, Μαλιπιέρος, Μαμωνά -Μαμωνάς, Μανδρικάρδης, Μάνεσης, Μανιατάκης, Μάνιος Μανολέτσος, Μάνου, Μανούσος, Μαντιγκούστι, Μαρίνης, Μαξίμου, Μερκάτης, Μαρίνου, Μαρκέτου, Μαρκορά, Μάρμορα, Μαρντίτος, Μάρουλλι, Μαρσέλλος, Μαρτελάος, Μαρτινέγκας, Μασακίτη, Μασάρης, Μάσου, Μάστη, Μάστρακα, Μάτεσης, Μάτζα, Ματσολένη, Μαύρου, Μαυρογένους, Μαυροκέφαλος, Μαυροκορδάτου, Μαυρομμάτη, Μαυρουδή, Μαυρογένη, Μαύρου, Μελισσηνός-Μελισσηνος, Μελισσουργός, Μελκή, Μέμο, Μεταξά, Μέτζο, Μιάνης, Μιδέη, Μικέλης, Μικέλι, Μιλίκης, Μίνιος- Μίνιου , Μινώτος, Μιστόρης, Μιχαλίτζης, Μοάτζος-Μοάτσο-Μουδάτσο-Μουντάτσο, Μοθωναίος, Μολίν, Μομφερράτου, Μονδίνος, Μόντε, Μορέλλης, Μοριωνά, Μοροζίνης, Μόρμορης, Μόρο, Μόστο, Μοστράτου, Μοσχοβίτης, Μόσχου, Μότας, Μοτσανέγα, Μοντζενίγος, Μουδάτζου, Μουλάς, Μουτζάν, Μουρούζη, Μουσελίμη, Μουστοξύδι, Μπαζέου, Μπαζιάνι-Μπαζιάνας, Μπάκου, Μπαρμπαρίγου, Μπάρμπαρο, Μπαρότσης-Μπαρότσι, Μπαρότσι, Μπασάν, Μπάφος- Μπάφου, Μπελάντα, Μπελόνια, Μπενεβίτη, Μπιζάς-Μπιζάνο, Μπλέσσα, Μπολάνης, Μπολντού, Μπόνο, Μποντιμιέρ, Μποριέζης, Μπόρσας Μπουζιάνης, Μπραγκαντίν, Μπουά.
Ν: Ναδάλ, Ναυπλιώτη, Νεγρεπόντη, Νέγρης, Νεόφυτου, Νεράτζης, Νερούλης-Νερουλού, Νικόπουλος, Νομικός, Νούτσιο, Ντα Κορώνια, Ντακουζάν, Νταμουσός, Ντάντολος, Ντε Λαστικ, Ντιέντο, Ντονάτος.
Ξ: Ξανθόπουλος.
Ο: Ογκλέζος, Οναβάλ, Οφιομάχου.
Π: Παίδης, Παδοβά, Πάγκαλη, Παλαιολόγος-Παλαιολόγου, Παλατιανού, Παλατσόλη, Παλατσουόλ, Παλλαδάς, Πανά, Παντίν, Πανιάλη, Πανιπέρη, Παντουβέρης, Παπαδάτος-Παπαδάτου, Παπαδοπόλη, Παπαδημητρίουλο, Παραμάνη, Παραστάθη Παρούτας, Πασκαλίγος, Πασπάτη, Παρένιο, Πεκατόρι, Πενδαμόντη, Περδικάρης, Πατέριου Πετρέτη, Πετροκόκκινου, Πήλικα, Πιενέρο. Πιέρη, Πιερτζοβάλη, Πινιατώρου, Πιτσαμάνου , Πλανούδη, Ποκατέρα, Πολίτη, Πολυλά, Πολλάρε, Πόθου, Πραματευτή, Πρασακάκη, Πρατούνα. Προσσαλένδη-Προσσαλέντης, Πούμπλια.
Ρ: Ραγγαβή, Ράλλη, Ραμαντάση, Ραμνίτου, Ραρτούρου, Ρεγγίνη-Ρεγγίνα, Ρέγκουλο. Ρεκανέζη, Ρέντη, Ρεσελέττη, Ρίζου, Ρίκκη, Ριμαντορο, Ρισικάρη, Ροδοκανάκη, Ροδοκέφαλου, Ροδοστάμου, Ροδίτη, Ρομανού, Ροσολύμου, Ρούσος, Ροίδη, Ρωμιού, Ρωσσέτη.
Σ: Σα(γ)κρέντο, Σαλβάγη, Σανούδος, Σαραντάρης, Σαραντηνού, Σαρρή, Σαχλίκη, Σγούτα, Σδρίν, Σεβαστόπουλου, Σεκιάρη, Σεριοποτάνου, Σιγάλα, Σιφάνδου, Σκαναβή, Σκαραμαγκά, Σκιάβων, Σκιαδά, Σκιριώτη, Σκορδίλη, Σκούρα, Σκούταρη, Σκυλίτση, Σολ(ω)ομού, Σομμαρίπα, Σορδίνα, Σουβλάκη, Σούτζου, Σοφιανός-Σοφιανού, Σπαδάς, Σπαδουλίνου, Σπανόπουλου, Σπαταφόρα, Σπεκιέρη, Σπέκου, Σπινέλλη, Σπρίτζη, Σπίρη, Σπ(ι)υρίδου, Σταμίτσα, Στατιέρι, Στέλλα, Στεφανόπουλος-Στεφανόπουλου, Στιάρχου, Στρατηγού, Συβάτη, Συνοδινού, Σφενδόνη, Σχινά.
Τ: Τζουλάτη, Τουρλίνι. Τριαντάφυλλου, Τριβόλη, Τριούλ(λ)ι, Τροίλου, Τρυφερού, Τσερούλη, Τσιγώνια, Τσιμάρα, Τσιτσίνια, Τυπάλδου.
Υ: Υψηλάντη.
Φ: Φόρτσα, Φ(ω)όσκολος, Φέστα, Φίντεου, Φίλιου, Φλώρος-Φλώρου, Φορσίγου, Φόρτιου, Φραγγίδου, Φραγκιάδη, Φραγκοπούλου, Φρά(ν)γκου, Φραντζή, Φωκά.
Χ: Χαρβούρη, Χαντζέρη, Χαντζηκομνηνού, Χέλμη, Χοϊδά, Χρυσοβελόνη, Χρυσολωράς, Χρυσοσκουλέου, Χωραφά.
Ψ:-
Ω:-
Οίκος ΠιερτζοβάληΟι γνήσιες ελληνικές οικογένειες με οικόσημα ανήκουν συνήθως σε παλαιοβυζαντινούς αρχοντικούς οίκους (πχ. Κομνηνοί, Παλαιολόγοι, Κεφαλάδες, Χρυσολοράδες, Αγαλλιανοί κοκ). Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας ή Λατινοκρατίας (1204-1566), όπου η Ελλάδα ήταν χωρισμένη σε πριγκιπάτα, δουκάτα και βαρονίες πολλοί Έλληνες φεουδάρχες διατήρησαν τη γη, τους δουλοπάροικους και τους τίτλους τους και αναγορεύθηκαν από τους Φράγκους κατακτητές σε ιππότες.
Το ίδιο συνέβη και κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας στην Κρήτη και στα νησιά του Ιονίου, όπου μάλιστα υπήρχαν και τα λεγόμενα «Libro D' Oro», κατάλογοι κατά τα ενετικά πρότυπα δηλαδή των αριστοκρατικών οικογενειών. Μαζί με τους ντόπιους Έλληνες φεουδάρχες, βλέπουμε συχνά ιταλικές αρχοντικές οικογένειες, φραγκολεβαντίνους όπως τους ονομάζει ο λαός μας, (πχ. Αλιμπράντης, Ζηνόβιο, Καρούζο, Δελλαπόρτα, κοκ) εγκατεστημένες στα νησιά αυτά, όπως και πλούσιες οικογένειες που ανέβηκαν στις αριστοκρατικές τάξεις λόγω των χρηματικών κυρίως υπηρεσιών που προσέφεραν στους κατακτητές και στο δημόσιο ταμείο. Έτσι, το 1542 δημιουργήθηκε η Χρυσή Βίβλος της Ζακύνθου και το 1593 η νέα Χρυσή Βίβλος της Κεφαλονιάς και της Κέρκυρας.
Οίκος ΚεφαλάΤο 1797, με το τέλος της Ενετοκρατίας στην Ελλάδα, οι κατάλογοι αυτοί κάηκαν από τους Γάλλους στρατιώτες του Ναπολέοντα. Την ανασύσταση τους προσπάθησε να κάνει ο Ευγένιος Ραγκαβής με τη συγγραφή του έργου του «Η Χρυσή Βίβλος των Ιονίων Νήσων». Παρόλα αυτά τα ανάγλυφα οικόσημα στις οικίες, τις εκκλησίες και τους τάφους των εν λόγω οικογενειών, όπως και οι τίτλοι(πχ. Κόντε Ρώμας, Βαρώνος Σινάς κλπ) διατηρήθηκαν μέχρι και τις αρχές του εικοστού αι. Στις αριστοκρατικές αυτές οικογένειες, πρέπει να σημειώσουμε, δεν ανήκουν όλα τα επίθετα φραγκολεβαντίνικης προέλευσης, καθώς κάποια είναι δηλωτικά συνήθως τόπου καταγωγής, τα λεγόμενα πατριδωνύμια (πχ. Πρίντεζης, αυτός που προέρχεται από το Printezi της Ιταλίας) ή επαγγέλματος-ιδιότητας (π.χ. Αλιφιέρης ή Αλιφέρης ή Αλφέρης που σημαίνει σημαιοφόρος). Επίσης με την έλευση του Όθωνα ήρθαν αρκετοί Βαυαροί ευγενείς στην Ελλάδα, όπως και πλήθος Γερμανών στρατιωτών, που δε μπορούμε όμως να τους κατατάξουμε στην παλαιά ελληνική αριστοκρατία.
Οίκος ΜαταξάΗ επιστήμη της οικοσημολογίας, δηλαδή η συλλογή, καταγραφή, μελέτη και ανάλυση των εμβλημάτων που αποτελούν τους θυρεούς-οικόσημα, όχι μόνο των αριστοκρατικών οικογενειών αλλά και των εθνικών και εκκλησιαστικών ταγμάτων, ονομάζεται εραλδική. Στην Ελλάδα με την επιστήμη αυτή ασχολείται η Εραλδική & Γενεαλογική Εταιρεία Ελλάδος (ΕΓΕΕ). Στα αρχεία της και στα επιστημονικά δελτία που κατά καιρούς εκδίδει μπορεί κανείς να βρει σημαντικές ιστορικές πληροφορίες για τους ευγενείς της Ελλάδας. Η εταιρεία επίσης έχει πραγματοποιήσει τέσσερα σημαντικά επιστημονικά συνέδρια.Τα οικόσημα συνήθως φέρουν σύμβολα και χρώματα που χαρακτηρίζουν την ιστορία και τα επιτεύγματα του εκάστοτε οίκου. Μπορεί να είναι απλά, σε αυτά ανήκουν τα ομιλούντα ή φανερά οικόσημα (πχ. Οίκος Κλαδά, φέρει ένα κλαδί, Οίκος Κεφαλά, δείχνει μια κεφαλή ανδρός, Οίκος Καλογερά, αναπαριστά έναν καλόγερο, ο Οίκος Σολωμού, το ψάρι σολωμός κοκ) ή πιο πολύπλοκα. Τα χρώματα επίσης είναι σημαντικά (πχ. κόκκινο, δηλωτικό αιματοχυσίας και κατά συνέπεια ανδρείας στη μάχη, γαλάζιο, δηλωτικό αγνότητας και ήθους κοκ) όπως και τα στέμματα στο άνω τμήμα που οι εξοχές τους δηλώνουν το βαθμό ευγενείας(πέντε εξοχές βαρώνος, δικέφαλος αετός, βυζαντινός αυτοκράτορας κοκ). Στην Ελλάδα ο μοναδικός εικαστικός καλλιτέχνης που αναλαμβάνει με αρτιότητα και επαγγελματισμό την έρευνα και ανασύσταση οικοσήμων είναι ο Ιωάννης Π. Βλαζάκης.
Ακολουθεί ένας πλήρης κατάλογος των αριστοκρατικών ελληνικών οικογενειών σύμφωνα με τα γνωστά ιστορικά αρχεία και τις πηγές που έχουν διασωθεί:
Α: Αβάσταγος, Αβούρης, Αβρ(α)άμη, Αγαλλιανού, Αγγέλου, Αγέλαστου, Αγκούρου, Αγιαποστολίτης, Αγουστόνης, Ακουίλα, Αλαμάνου, Αληπούτζα, Aλιμπράντης, Αλισάφη, Αλμπέρτο, Αλταβίλλα, Αλλαγκατέλα, Αλλαμάνου, Αλμπάνα, Αμοιραλή, Αναπλιώτη, Αναστάζη, Ανδρουτσέλη, Ανδρούτσος-Τρομπέττας, Ανεσίνη, Αννίνου, Ανκούσολ, Αντονάτο, Αντρηόλας, Αντρίζης, Αντίοχου, Αντρούτσος, Αντύπας, Αρακλιότης, Αργέντη, Αργυρόπουλος, Αργυρόπουλου, Αργυρού, Αρκούδη, Αρκουλή, Αρλιώτη, Αρταβάνη, Αρχολέου, Α(σ)σάνη, Ασημοπούλου, Ασπρουλιανού, Αυγερικού , Αυλωνίτη.
Β: Βαζαΐος, Βαλαρέτζος, Βάλβης, Βαλιέρ, Βαλλιάρη, Βαλσαμάκη, Βάλσαμος, Βαμβάτη, Βαρβάτη, Βαρβαρήγος, Βαρβιάνης, Βαρδάνης, Βάρδας, Βάρθη, Βαρζός, Βαρούχα, Βασάλλου, Βασιλάτου, Βατατζή, Βέγια, Βελέττης, Βέμπο, Βενάρδος, Βενετάντο, Βενέτος, Βενιέρ/Βενιέρη, Βεντούρας, Βεντουρής, Βεντραμίν, Βερβιτσιώτη, Βεργής, Βερίκιος, Βιδάλε, Βιτζαρά, Βιτούρης, Β(ου)ιτσαρά, Βλάσση, Βλασόπουλος-Βλασσόπουλου, Βλαστός/Βλαστού, Βολεντιέρας, Βονδιλάγκη, Βορήσης, Βουγλέσση, Βούλγαρης, Βούλτσος, Βούρου, Βραχλιώτη, Βροχίνη.
Γ: Γαβαλα, Γαήτας , Γαλάτη, Γαλέτος, Γαλιάτζας, Γάμπαρας, Γαμπριέλ, Γαρδέλης, Γαρζώνης, Γερακάρης, Γεράκη, Γερομεριάτη, Γεροπετρή, Γεωργάνος, Γιαλέλου, Γιαλινά, Γιαννόπουλος, Γιαργυρόπουλος, Γιράρδη, Γκαγκάδη, Γκαλιέλλο, Γκαζολίν, Γκαφίν, Γκεντιλίνη, Γκίκα, Γκίζης Γ(κ)λιοπούλου, Γκράντος, Γκοζαντίνων, Γκύλη, Γουσίδου, Γουλιανού, Γραμματικόπουλου, Γρατενίγος, Γκριμάνης, Γονέμη, Γράψα, Γριμάλδη(ι), Γρίτη, Γρυπάρης.
Δ: Δαβερώνα, Δάλλε, Δαμαλά, Δαμουλάτη, Δαμουλή, Δαμύλλου, Δάνδολος - Δανδόλου, Δαράτζου, Δαρίβας, Δαρέζης, Δαρμένου, Δελαζάρης, Δελλαγραμμάτη, Δελλαδέτσιμα, Δελλαπόρτα, Δελλα Ρόκκα, Δελέντα, Δενάζης, Δελιγότη, Δερώσσης, Δεσύλλας - Σιγούρος, Δετζώρτη, Διγότη, Δικόπουλος, Διπλοβατάτζη, Δόνδη, Δονάτος, Δομενεγίτης, Δοξαρά, Δούκα, Δουσμάνη, Δραγουμάνου, Δραμιτινού, Δώρια.
Ε: Επάρχου, Εβρετόπουλου.
Ζ: Ζαγκαρόλ, Ζάκκου Ζαμπέλης, Ζαχαριά, Ζερβού, Ζίφου, Ζουλάτη, Ζυγομαλά, Ζωγράφος, Ζωΐτσης, Ζωναράς.
Η: -
Θ: Θεοτόκη, Θερειανός.
Ι: Ιατρού, Ιγγλέση, Ιουστινιάνη, Ισιγόνης.
Κ: Καβαλάρη, Καβάλλης, Καβάσιλα, Καζανόβα, Κακαβέλλα, Κακοψόφη, Κακούρης, Καλανδρηνός, Καλάργας, Καλβοκορέση, Κάλβος, Καλέκας, Καλέτζης, Καλλέργης, Καλλιμάχη, Καλογερά, Καλοθέτη, Καλόφωνος, Καλουτά, Καλούτσικο, Καμάλη, Καμύλος, Καμινάρης, Κανάλ, Κανάλε, Καναλιώτη, Κανδήλας, Καντακουζηνού, Καντούνης, Καοτόρτα, Καούτζης, Καπαδόχα, Κάπαρη, Καπέλλος-Καπέλλου, Καπνίσης, Καποδίστρια, Καραβέλα, Καραβία, Καράλη, Καραντινός-Καραντινού, Καρατζά, Καρβελάς, Καριώτη, Κάρμπουρη, Καρούσου Καρρέρ, Καρτάνου, Κάρτσερη, Καρύδη, Καρυοφύλλη, Καστέλλη, Κάστρι, Κατελάνος, Κατήφορος, Κατσαϊτη, Καψάς, Καψοκέφαλος, Κεφαλά-Κεφαλάς, Κεφαλληνός/Μαλατέστας, Κερκυραίου, Κερκόφιλου, Κιγάλα, Κλαδά, Κλάδης, Κοκκίνη- Κοκκίνης, Κόκκος, Κόλας, Κολίβα, Κολλήτα, Κομνηνός-Κομνηνού, Κομούτος, Κομποθέρκα, Κονδοκάλη, Κονδύλη, Κόνταρης, Κονταράτος, Κονταρίνης, Κοντονής, Κοντοσταύλου, Κοντούτζης, Κονσόλα, Κόντη, Κόππο, Κοραής, Κορνάρος, Κορνέρ/Κορρέρ, Κορέση, Κορονέλλου, Κουαρτάνου-Καρτιάνου-Καρτάνου, Κουβαρά, Κουερίνης, Κουιρίνη, Κουκουλομάτης, Κουμπή, Κουλούρη, Κουρκουμέλλη, Κουρούμαλλος, Κούρσαρη, Κούρτζολάς, Κούτζης, Κουτούβαλης, Κρίσπη-Κρίσπο, Κροκίδα, Κυβετός, Κυρίαρχου, Κυπριανός-Κυπριανού.
Λ: Λάβαρο, Λαμπέτης, Λάνδου, Λάντζα, Λατούρο, Λάσκαρη, Λεκατσάς, Λεντεσούρη, Λεονταράρχη, Λεοντάρη, Λευκαδίτης, Λευκοκοίλου, Λεπενιώτη, Λιβάνης, Λίβιος, Λιβρίνα, Λισγάρα, Λοβέρδου, Λογοθέτης, Λο(ν)γκοβίτη, Λοκατέλλης, Λορενταν(ο) (Λούρδα), Λούζη, Λουκάνη, Λουμπάρδης, Λούντζης, Λουπίνα. Λούρου, Λούβρου, Λύδη.
Μ: Μαγδαληνός, Μαζαράκη, Μακέντο, Μακρής, Μαλατέστα, Μαλιπιέρος, Μαμωνά -Μαμωνάς, Μανδρικάρδης, Μάνεσης, Μανιατάκης, Μάνιος Μανολέτσος, Μάνου, Μανούσος, Μαντιγκούστι, Μαρίνης, Μαξίμου, Μερκάτης, Μαρίνου, Μαρκέτου, Μαρκορά, Μάρμορα, Μαρντίτος, Μάρουλλι, Μαρσέλλος, Μαρτελάος, Μαρτινέγκας, Μασακίτη, Μασάρης, Μάσου, Μάστη, Μάστρακα, Μάτεσης, Μάτζα, Ματσολένη, Μαύρου, Μαυρογένους, Μαυροκέφαλος, Μαυροκορδάτου, Μαυρομμάτη, Μαυρουδή, Μαυρογένη, Μαύρου, Μελισσηνός-Μελισσηνος, Μελισσουργός, Μελκή, Μέμο, Μεταξά, Μέτζο, Μιάνης, Μιδέη, Μικέλης, Μικέλι, Μιλίκης, Μίνιος- Μίνιου , Μινώτος, Μιστόρης, Μιχαλίτζης, Μοάτζος-Μοάτσο-Μουδάτσο-Μουντάτσο, Μοθωναίος, Μολίν, Μομφερράτου, Μονδίνος, Μόντε, Μορέλλης, Μοριωνά, Μοροζίνης, Μόρμορης, Μόρο, Μόστο, Μοστράτου, Μοσχοβίτης, Μόσχου, Μότας, Μοτσανέγα, Μοντζενίγος, Μουδάτζου, Μουλάς, Μουτζάν, Μουρούζη, Μουσελίμη, Μουστοξύδι, Μπαζέου, Μπαζιάνι-Μπαζιάνας, Μπάκου, Μπαρμπαρίγου, Μπάρμπαρο, Μπαρότσης-Μπαρότσι, Μπαρότσι, Μπασάν, Μπάφος- Μπάφου, Μπελάντα, Μπελόνια, Μπενεβίτη, Μπιζάς-Μπιζάνο, Μπλέσσα, Μπολάνης, Μπολντού, Μπόνο, Μποντιμιέρ, Μποριέζης, Μπόρσας Μπουζιάνης, Μπραγκαντίν, Μπουά.
Ν: Ναδάλ, Ναυπλιώτη, Νεγρεπόντη, Νέγρης, Νεόφυτου, Νεράτζης, Νερούλης-Νερουλού, Νικόπουλος, Νομικός, Νούτσιο, Ντα Κορώνια, Ντακουζάν, Νταμουσός, Ντάντολος, Ντε Λαστικ, Ντιέντο, Ντονάτος.
Ξ: Ξανθόπουλος.
Ο: Ογκλέζος, Οναβάλ, Οφιομάχου.
Π: Παίδης, Παδοβά, Πάγκαλη, Παλαιολόγος-Παλαιολόγου, Παλατιανού, Παλατσόλη, Παλατσουόλ, Παλλαδάς, Πανά, Παντίν, Πανιάλη, Πανιπέρη, Παντουβέρης, Παπαδάτος-Παπαδάτου, Παπαδοπόλη, Παπαδημητρίουλο, Παραμάνη, Παραστάθη Παρούτας, Πασκαλίγος, Πασπάτη, Παρένιο, Πεκατόρι, Πενδαμόντη, Περδικάρης, Πατέριου Πετρέτη, Πετροκόκκινου, Πήλικα, Πιενέρο. Πιέρη, Πιερτζοβάλη, Πινιατώρου, Πιτσαμάνου , Πλανούδη, Ποκατέρα, Πολίτη, Πολυλά, Πολλάρε, Πόθου, Πραματευτή, Πρασακάκη, Πρατούνα. Προσσαλένδη-Προσσαλέντης, Πούμπλια.
Ρ: Ραγγαβή, Ράλλη, Ραμαντάση, Ραμνίτου, Ραρτούρου, Ρεγγίνη-Ρεγγίνα, Ρέγκουλο. Ρεκανέζη, Ρέντη, Ρεσελέττη, Ρίζου, Ρίκκη, Ριμαντορο, Ρισικάρη, Ροδοκανάκη, Ροδοκέφαλου, Ροδοστάμου, Ροδίτη, Ρομανού, Ροσολύμου, Ρούσος, Ροίδη, Ρωμιού, Ρωσσέτη.
Σ: Σα(γ)κρέντο, Σαλβάγη, Σανούδος, Σαραντάρης, Σαραντηνού, Σαρρή, Σαχλίκη, Σγούτα, Σδρίν, Σεβαστόπουλου, Σεκιάρη, Σεριοποτάνου, Σιγάλα, Σιφάνδου, Σκαναβή, Σκαραμαγκά, Σκιάβων, Σκιαδά, Σκιριώτη, Σκορδίλη, Σκούρα, Σκούταρη, Σκυλίτση, Σολ(ω)ομού, Σομμαρίπα, Σορδίνα, Σουβλάκη, Σούτζου, Σοφιανός-Σοφιανού, Σπαδάς, Σπαδουλίνου, Σπανόπουλου, Σπαταφόρα, Σπεκιέρη, Σπέκου, Σπινέλλη, Σπρίτζη, Σπίρη, Σπ(ι)υρίδου, Σταμίτσα, Στατιέρι, Στέλλα, Στεφανόπουλος-Στεφανόπουλου, Στιάρχου, Στρατηγού, Συβάτη, Συνοδινού, Σφενδόνη, Σχινά.
Τ: Τζουλάτη, Τουρλίνι. Τριαντάφυλλου, Τριβόλη, Τριούλ(λ)ι, Τροίλου, Τρυφερού, Τσερούλη, Τσιγώνια, Τσιμάρα, Τσιτσίνια, Τυπάλδου.
Υ: Υψηλάντη.
Φ: Φόρτσα, Φ(ω)όσκολος, Φέστα, Φίντεου, Φίλιου, Φλώρος-Φλώρου, Φορσίγου, Φόρτιου, Φραγγίδου, Φραγκιάδη, Φραγκοπούλου, Φρά(ν)γκου, Φραντζή, Φωκά.
Χ: Χαρβούρη, Χαντζέρη, Χαντζηκομνηνού, Χέλμη, Χοϊδά, Χρυσοβελόνη, Χρυσολωράς, Χρυσοσκουλέου, Χωραφά.
Ψ:-
Ω:-
