Eco-malvazia.blogspot.com


Ο οικολογικός τρόπος ζωής έχει γίνει πολύ της μόδας τον τελευταίο καιρό. Πολιτικοί, καλλιτέχνες, σχεδιαστές, άνθρωποι του θεάματος γενικότερα διακηρύσσουν σε κάθε ευκαιρία τα «πράσινα» πιστεύω τους και τις οικολογικές τους πεποιθήσεις. Το οικολογικό lifestyle γίνεται ολοένα και περισσότερο δημοφιλές όσο περνάνε τα χρόνια και ο κόσμος συνειδητοποιεί τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει το φυσικό μας περιβάλλον. Οι συνέπειες άλλωστε της κακομεταχείρισης και μόλυνσης του περιβάλλοντος είναι πλέον ορατές. Τις βλέπουμε καθημερινά παντού τριγύρω μας. Οι χωματερές γεμίζουν και πολλαπλασιάζονται, πνεύμονες πρασίνου αφανίζονται και το νέφος αποτελεί πλέον καθημερινό φαινόμενο στην Αθηναϊκή ατμόσφαιρα.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς; Πέρα από τα προφανή (ανακύκλωση, χρήση αστικών συγκοινωνιών κτλ) υπάρχουν και δεκάδες άλλες κινήσεις που αφορούν την καθημερινή μας ζωή και οι οποίες αν και απλοϊκές, μπορούν να συνεισφέρουν αρκετά στο να καλλιεργήσουμε έναν «πράσινο» τρόπο ζωής, κρατώντας παράλληλα τις καθημερινές μας συνήθειες. Απλά, καθημερινά tips που ο καθένας μας μπορεί να εφαρμόσει στο σπίτι του και όχι μόνο.

*Βούρτσισμα Δοντιών 
Για σωστή στοματική υγιεινή οι οδοντίατροι συνιστούν να αλλάζουμε την οδοντόβουρτσά μας κάθε τρείς μήνες ή και πιο νωρίς αν έχουμε κάποιο κρύωμα. Με έναν σύντομο υπολογισμό σχεδόν 4 οδοντόβουρτσες πετιούνται κάθε χρόνο ανά άτομο. Κάτι τέτοιο επιβαρύνει κατά πολύ το περιβάλλον μιας και το πλαστικό από το οποίο είναι φτιαγμένες δεν ανακυκλώνεται εύκολα. Κάθε χρόνο σύμφωνα με υπολογισμούς, πετιούνται γύρω στους 4.000 τόνους πλαστικό μόνο από οδοντόβουρτσες. Η λύση; Προτιμήστε μία οδοντόβουρτσα με ανταλλακτικά. Μπορεί να κοστίζει περισσότερο, αλλά δεν θα χρειαστεί να την πετάτε κάθε τρείς μήνες, απλά θα αλλάζετε το βουρτσάκι ανά τακτά χρονικά διαστήματα αγοράζοντας ανταλλακτικό. Μπορείτε να βρείτε τέτοιες οδοντόβουρτσες εδώ. 

*Καλλυντικά
Η περιποίηση του προσώπου μας και γενικότερα του σώματός μας, σίγουρα μας ανεβάζει την αυτοπεποίθηση. Μελέτες έχουν δείξει όμως ότι χρησιμοποιούμε (κυρίως οι γυναίκες) γύρω στα 10 διαφορετικά προϊόντα περιποίησης την μέρα, που περιέχουν τουλάχιστον 126 συστατικά και χημικές ουσίες. Η «αγάπη» μας για περιποίηση συμβάλλει τα μέγιστα στην λεγόμενη «beauty pollution», που συνδέεται άμεσα με την μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα και της άγριας ζωής. Τι μπορούμε να κάνουμε εναλλακτικά; Να αγοράζουμε βιολογικά καλλυντικά που δεν περιέχουν βλαβερές χημικές ουσίες (paraben, phthalates, πρόσθετα GM κτλ.) Στην χώρα μας θα βρείτε πολλά τέτοια καλλυντικά στα φαρμακεία αλλά και σε συγκεκριμένα καταστήματα όπως το Ecofamily και το Bioshop.

*Εμφιαλωμένο νερό
Καλό για το δέρμα και το σώμα, συνεισφέρει θετικά στην υγεία, αλλά όχι στο περιβάλλον. Συγκεκριμένα τα πλαστικά μπουκάλια, φτιάχνονται από πετρόλαιο και χρειάζονται τουλάχιστον 450 χρόνια για να αποσυντεθούν πλήρως. Ακόμα χειρότερα είναι τα σκούρα μπλε πλαστικά μπουκάλια που χρησιμοποιούνται από αρκετές εταιρείες εμφιαλώσεως και τα οποία χρειάζονται σχεδόν τον διπλάσιο χρόνο! Όλοι μας πίνουμε εμφιαλωμένο νερό, καλό θα ήταν λοιπόν να προτιμήσουμε τα γυάλινα μπουκάλια που ανακυκλώνονται ευκολότερα. ΙΟΛΗ, ΚΟΡΠΗ και ΑΥΡΑ είναι μερικές από τις ελληνικές εταιρείες που διαθέτουν και γυάλινες φιάλες με εμφιαλωμένο νερό. Αν πάλι βρίσκετε τις τιμές τους κάπως «τσιμπημένες» τότε δεν έχετε παρά να αγοράσετε ένα φίλτρο για την βρύση σας που θα σας απαλλάξει από τα περιττά άλατα και τις βλαβερές ουσίες (αν υπάρχουν). Κοστίζουν αλλά σκεφτείτε ότι θα το αγοράσετε μία φορά και θα το έχετε συνέχεια. Ενδεικτικά μπορείτε να βρείτε μερικά εδώ και εδώ.
*Λαχανικά και Φρούτα
Η πλειονότητα των φρούτων και των λαχανικών που καταναλώνουμε, καλλιεργούνται με την βοήθεια χημικών ουσιών και συσκευάζονται ως επί το πλείστον σε πλαστικό. Μπορεί να κάνουν καλό στην υγεία, αλλά τόσο τα φυτοφάρμακα, όσο και οι πλαστικές συσκευασίες επιβαρύνουν πολύ το περιβάλλον και τον υδροφόρο ορίζοντα. Αποφεύγετε να αγοράζετε συσκευασμένα προϊόντα και προτιμήστε τις αρκετές βιολογικές λαϊκές που λειτουργούν καθημερινά σε διάφορες περιοχές της Αθήνας και όχι μόνο. Συζητήστε με τους παραγωγούς και μάθετε για τους τρόπους καλλιέργειας των προϊόντων τους, ακόμα και στις κανονικές λαϊκές υπάρχουν πάγκοι με βιολογικά προϊόντα. Κάντε μια έρευνα και προτιμήστε τα. Εδώ θα βρείτε μία λίστα με τις βιολογικές αγορές κατά περιοχή.

*Καθαριότητα Σπιτιού
Η εύκολη και ?απόλυτη? καθαριότητα που υποτίθεται ότι προσφέρουν τα χημικά απορρυπαντικά έχει σοβαρές συνέπειες. Τόσο κατά την παραγωγή τους, όσο και μετά την χρήση τους τα χημικά απορρυπαντικά μολύνουν τους υδάτινους πόρους. Ακόμη όμως και για την δικιά μας υγεία, η χρήση των χημικών απορρυπαντικών μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Η μυρωδιά του λεμονιού, για παράδειγμα, στα υγρά πιάτων δημιουργείται συνήθως με τη λεμονίνη (limonene), ουσία ύποπτη για καρκίνο, αρκετά αποσμητικά χώρου μπορεί να περιέχουν παραδιχλωροβενζίνη (paradichlorobenzine), που προκαλεί καρκίνο και ασθένεια του ήπατος και ο ? κατάλογος δεν έχει τέλος. Τι μπορούμε να κάνουμε; Να περιορίσουμε την χρήση των χημικών αππορυπαντικών στο σπίτι μας και να αγοράζουμε μη τοξικά απορρυπαντικά, φιλικά προς το περιβάλλον. Το ?Αρκάδι? για παράδειγμα, είναι σαπούνι σε νιφάδες και έχει βάση το ελαιόλαδο. Είναι ιδανικό για τα ρούχα των παιδιών, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για γενική χρήση. Επίσης, γνωρίζατε ότι το ξύδι χρησιμοποιείται για απομάκρυνση λιπαρών ουσιών και μούχλας; Επίσης, για γενική καθαριότητα βάζουμε μισό φλυτζάνι ξίδι και 1/4 φλυτζανιού μαγειρική σόδα σε δύο λίτρα νερό. Το διάλυμα διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα και καθαρίζει τζάμια, καθρέφτες, τις αποθέσεις ασβεστίου σε βρύσες και κεραμικά πλακίδια! Τέλος, μπορείτε να δοκιμάσετε και τα γαλλικά οικολογικά καθαριστικά L?arbre vert , τα οποία έχουν έρθει και στην ελληνική αγορά.

*Το Γάλα
Αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας διατροφής και άκρως θρεπτικό. Τα σκουπίδια από τις πλαστικές συσκευασίες του όμως ξεπέρασαν τους 100.000 τόνους μόνο στην Αγγλία. Καλό θα ήταν λοιπόν να προτιμούμε τις χάρτινες, ανακυκλώσιμες συσκευασίες γάλακτος. Αν πάλι πρέπει πάση θυσία να πάρουμε γάλα σε πλαστικό μπουκάλι, τότε ας φροντίσουμε να το ανακυκλώσουμε μετά. Επίσης, είναι προτιμότερο να επιλέγουμε βιολογικό γάλα. Αφενός έχει περισσότερα θρεπτικά στοιχεία από το επεξεργασμένο, αφετέρου οι ζωοτροφές είναι 100% φυσικές.

*Σιδέρωμα
Το σίδερωμα καταναλώνει μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Ένα κανονικό σίδερο καταναλώνει τουλάχιστον 10 φορές περισσότερη ενέργεια απ?όσο 10 λαμπτήρες των 100 Watt! Αν αναλογιστεί κανείς πόσα νοικοκυριά χρησιμοποιούν το σίδερο σε καθημερινή βάση, τότε η ποσότητα ενέργειας που καταναλώνεται είναι πολύ περισσότερη. Πολλές φορές τα ρούχα μας δεν χρειάζονται σιδέρωμα. Κυρίως αν τα απλώσουμε έτσι ώστε να είναι ?τεντωμένα?. Αν πάλι πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιήσετε σίδερο, τότε λάβετε υπόψη σας τα εξής για να γλιτώσετε την υπερβολική κατανάλωση:
·                                 Σιδερώνετε μόνο τα απολύτως απαραίτητα. Εσώρουχα, πετσέτες και σεντόνια δεν είναι ανάγκη να σιδερώνονται.
·                                 Μην αφήνετε τα ρούχα σας για πολύ καιρό μέσα στο πλυντήριο. Απλώστε τα αμέσως και τις περισσότερες φορές δεν θα χρειαστούν καν σίδερο!
·                                 Οργανώστε σωστά το σιδέρωμα. Σιδερώστε όλα τα ρούχα μια και έξω. Πρώτα αυτά που χρειάζονται χαμηλή θερμοκρασία, έπειτα αυτά που θέλουν ψηλή. Επίσης, μην ξεκινάτε να σιδερώνετε εφόσον ξέρετε ότι θα διακόψετε κάποια στιγμή.
·                                 Αν χρειαστεί να διακόψετε το σιδέρωμα, σβήστε το σίδερο.
·                                 Αγοράστε καινούργιο σίδερο. Είναι συνήθως καλύτερα και καίνε λιγότερο.

Εξοικονομώ ενέργειαH εξοικονόμηση ρεύματος κάνει καλό στο περιβάλλον και τον πλανήτη γενικότερα, αλλά κάνει μεγάλο καλό και στο δικό μας πορτοφόλι.
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να εξοικονομήσουμε ρεύμα. Κάποιοι από αυτούς χρειάζονται επένδυση ενώ κάποιοι άλλοι χρειάζονται απλώς μια αλλαγή στις συνήθειές μας.
Για αρχή δείτε πόσο ρεύμα καταναλώνετε κάθε μέρα. Αυτό είναι αρκετά εύκολο να γίνει. Στο λογαριασμό του ρεύματος μπορείτε να δείτε πόση είναι αυτή η κατανάλωση. Θα πάρετε τον εκκαθαριστικό σας και θα δείτε πως το πρώτο πράγμα που γράφει εκεί που έχει τις χρεώσεις είναι "σύνολο κατανάλωσης (kWh): 1114" (για παράδειγμα). Κάντε μια διαίρεση με τις μέρες (το γράφει και αυτό στον λογαριασμό)
Για παράδειγμα: 1114/124=8,9.
Αυτές είναι οι kWh που καταναλώνετε την ημέρα.
Εάν το νούμερο είναι μεγάλο, ξέρετε πως σίγουρα μπορείτε να κάνετε αλλαγές ώστε να το μειώσετε.
Αλλάζουμε συνήθειες - χωρίς κόστος:
Ψυγείο: 

  • Προσπαθούμε να μην αφήνουμε ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου για πολλή ώρα. Πρώτα αποφασίζουμε τι θέλουμε από μέσα και μετά το ανοίγουμε. Όταν ανοίγουμε την πόρτα, το ψυγείο χάνει σχεδόν το 1/3 της ψύξης και το μοτέρ θα πρέπει να δουλέψει για να το αναπληρώσει.
  • Δεν βάζουμε ποτέ ζεστά φαγητά μέσα στο ψυγείο. Τα αφήνουμε πρώτα να κρυώσουν και μετά τα βάζουμε μέσα. Και φυσικά το ίδιο κάνουμε και για την κατάψυξη.
  • Φροντίζουμε να τηρούμε τις οδηγίες του κατασκευαστή για το ψυγείο μας, τις σωστές αποστάσεις από τον τοίχο και άλλα έπιπλα και να μην το έχουμε κοντά σε πηγές θερμότητας όπως ο φούρνος, το καλοριφέρ κλπ
  • Κάνουμε απόψυξη όποτε χρειάζεται.
Θερμοσίφωνας:

  • Εάν έχουμε κανονικό θερμοσίφωνα, τότε ζεσταίνουμε το νερό μόνο όταν το χρειαζόμαστε και φροντίζουμε να μην τον ξεχνάμε αναμένο. Κάθε θερμοσίφωνας είναι ρυθμισμένος να ζεσταίνει το νερό σε κάποια συγκεκριμένη θερμοκρασία. Κατ' αρχάς φροντίζουμε αυτή η θερμοκρασία να μην είναι υψηλή. Οι 50° είναι υπέρ αρκετοί. Μετά πρέπει να ξέρουμε πως δεν έχει νόημα να αφήνουμε το θερμοσίφωνα ανοιχτό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα ζεστάνει το νερό στην θερμοκρασία που πρέπει και μετά το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να πέσει η θερμοκρασία και να δουλέψει ξανά για να το ξαναζεστάνει. Άρα θα έχει κάψει ρεύμα άσκοπα. Και με δεδομένο πως ο θερμοσίφωνας καίει πάρα πολύ ρεύμα, μπορούμε να δούμε ότι αν τον αφήνουμε άσκοπα ανοιχτό, το μόνο που κάνουμε είναι να φουσκώνουμε το λογαριασμό μας. Ζεσταίνουμε λοιπόν το νερό λίγο πριν το χρειαστούμε και μόλις δούμε πως έφτασε στην σωστή θερμοκρασία τον σβήνουμε.
  • Με ένα ντουζ καταναλώνουμε έως και τρεις φορές λιγότερο ρεύμα και νερό από ό,τι γεμίζοντας τη μπανιέρα.
  • Σκεφτείτε το καλύτερα πριν ανοίξετε τον θερμοσίφωνα για να πλύνετε τα πιάτα. Θα ζεστάνετε 200 λίτρα για να χρησιμοποιήσετε τα 20;
Θέρμανση/Κλιματισμός:

  • Βάλτε το κλιματιστικό σας να δουλεύει σε μεγαλύτερη θερμοκρασία.(26°-27°) και μόνο στις μεγάλες ζέστες.
  • Το χειμώνα ρυθμίστε το θερμοστάτη του κλιματιστικού ή του καλοριφέρ στους 20°. Σκεφτείτε πως αν βάλετε το καλοριφέρ στους 25° θα κάψετε 50% περισσότερο πετρέλαιο. Εάν βάλετε το θερμοστάτη σε μια σταθερή θερμοκρασία το χειμώνα και αφήσετε το καλοριφέρ μόνιμα ανοιχτό, τότε θα κάψετε λιγότερο πετρέλαιο γιατί χρειάζεται λιγότερη ενέργεια για να ζεσταθεί το σπίτι.
  • Μην καλύπτετε τα σώματα του καλοριφέρ.
Κουζίνα:

  • Η ηλεκτρική κουζίνα ισοδυναμεί σε κατανάλωση ρεύματος με 30 τηλεοράσεις! Γι 'αυτό φροντίστε να την χρησιμοποιείτε με σύνεση.
  • Μην ανοίγετε την πόρτα του φούρνου την ώρα που ψήνετε το φαγητό. Χάνει το 1/3 της θερμότητας και μετά πρέπει να δουλέψει παραπάνω για να ξαναφτάσει στην θερμοκρασία που ήταν. Αν δούμε πως το φαγητό μας είναι σχεδόν έτοιμο, κλείνουμε τον φούρνο και αφήνουμε το φαγητό μέσα. Η θερμοκρασία θα διατηρηθεί και το φαγητό θα συνεχίσει να ψήνεται για 10 λεπτά ακόμα. Έτσι εξοικονομούμε πολύ ρεύμα.
  • Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και με τα μάτια της κουζίνας. Αν έχουμε μια κατσαρόλα με φαγητό που είναι σχεδόν έτοιμο, κλείνουμε το μάτι και την αφήνουμε σκεπασμένη. Θα μαγειρευτεί με τη θερμοκρασία που ήδη έχει.
  • Ο φούρνος καταναλώνει περίπου 2.500W ανά ώρα, ενώ ο φούρνος μικροκυμάτων 800W. Δεν ζεσταίνουμε λοιπόν έτοιμο φαγητό στο φούρνο, αλλά στα μικροκύματα. 15 λεπτά στο φούρνο ισοδυναμούν με κατανάλωση περίπου 500Wh, ενώ το ίδιο αποτέλεσμα με το φούρνο μικροκυμάτων θα το πετυχαίναμε με 5 λεπτά ή 60Wh.
Πλυντήριο:

  • Πλένουμε τα ρούχα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.
  • Διαλέξτε το κατάλληλο πρόγραμμα πλύσης. Αν δεν είναι πολύ λερωμένα τα ρούχα σας, επιλέξτε ένα σύντομο πρόγραμμα.
Γενικά:

  • Κλείνουμε τα φώτα όταν βγαίνουμε από ένα δωμάτιο.
  • Κλείνουμε την τηλεόραση, το DVD, το ραδιόφωνο κλπ από το κουμπί τους και όχι από το τηλεκοντρόλ. Οι συσκευές σε αναμονή καίνε ρεύμα άσκοπα.
  • Δεν αφήνουμε φορτιστές κινητών κλπ στην μπρίζα όταν έχει τελειώσει η φόρτιση.
Με όλα αυτά μπορείτε να εξοικονομήσετε ρεύμα χωρίς να χαλάσετε ούτε ένα ευρώ. Απλώς αλλάζοντας τις συνήθειές σας. Μπορεί στην αρχή να είναι δύσκολο, αλλά μετά από λίγο ούτε που θα το καταλαβαίνετε και το όφελος θα είναι μεγάλο.
 
Αλλαγές με μικρό κόστος (5-80€):
  • Οι συσκευές που μένουν σε αναμονή είναι συνήθως η τηλεόραση και το DVD και συνήθως τα έχουμε μαζί. Αγοράστε ένα πολύμπριζο από αυτά που έχουν διακοπτάκι πάνω τους και βάλτε τα όλα εκεί. Όταν δε χρειάζεστε τις συσκευές αυτές, κλείστε το διακοπτάκι. Με μια κίνηση θα έχετε κλείσει την παροχή ρεύματος σε όλες τις συσκευές που αλλιώς θα ήταν σε αναμονή και θα έκαιγαν ρεύμα.
  • Βάλτε λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης. Δεν είναι ανάγκη να τους αλλάξετε όλους μαζί, κάντε το σταδιακά. Αν αλλάξετε 10 λαμπτήρες των 60Watt με 10 λαμπτήρες των 18W (που αντιστοιχούν σε 80W), μπορείτε να εξοικονομήσετε 10 ευρώ κάθε τετράμηνο.
  • Τοποθετείστε ανεμιστήρες οροφής. Καίνε ελάχιστα και δροσίζουν υπέροχα το σπίτι. Χρησιμοποιήστε το κλιματιστικό σας μόνο στις μεγάλες ζέστες.
  • Αγοράστε χύτρα ταχύτητας και μάθετε να μαγειρεύετε εκεί. Θα γλυτώσετε χρόνο και χρήμα.
  • Δείτε αν σας συμφέρει να βάλετε νυχτερινό ρεύμα και να βάζετε πλυντήρια τις ώρες εκείνες.

Αλλαγές με μεγαλύτερο κόστος:
  • Βάλτε ηλιακό θερμοσίφωνα. Κοστίζει ακριβά αλλά θα κάνετε απόσβεση πολύ γρήγρα. 
  • Αγοράστε φούρνο μικροκυμάτων ώστε να ζεσταίνετε το φαγητό σας εκεί και να μην ανάβετε το φούρνο.
  • Αγοράστε συσκευές ενεργειακής κλάσης Α, ή στα ψυγεία Α++. Δεν χρειάζεται να αλλάξετε τις συσκευές σας εάν αυτές δουλεύουν κανονικά, αλλά όταν χρειαστούν αλλαγή, σιγουρευτείτε πως κάνατε έρευνα αγοράς και πήρατε την καλύτερη.
  • Βάλτε ανοιχτόχρωμες τέντες στα μπαλκόνια σας.
  • Βάλτε φυσικό αέριο. Με το φυσικό αέριο θα έχετε 20% οικονομία σε σχέση με το πετρέλαιο, ενώ επιπλέον, είναι φιλικό στο περιβάλλον, απολύτως ασφαλές και ακίνδυνο. Για να υπολογίσετε τα χρήματα που θα εξοικονομήσετε με το φυσικό αέριο, αλλά και πόσο θα σας στοιχίσει η εγκατάσταση, επισκεφθείτε τη διεύθυνση ή τηλεφωνήστε στο , για να πληροφορηθείτε αν περνάει φυσικό αέριο από το σπίτι σας.
  • Τοποθετείστε φωτοβολταϊκά συστήματα.
Όπως είπα και στην αρχή, με αυτές τις μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις είναι απόλυτα σίγουρο πως θα δείτε αλλαγή στην κατανάλωση ρεύματος και βέβαια στον λογαριασμό σας.
Και βέβαια κάνουμε και μεγάλο καλό στο περιβάλλον και τον πλανήτη μας. Η εξοικονόμηση 1.500KWh το χρόνο (πράγμα πολύ εφικτό εάν ακολουθήσουμε τις συμβουλές και αλλάξουμε τις συνήθειές μας) συνεπάγεται αποφυγή έκλυσης περισσότερων των 1.000 κιλών διοξειδίου του άνθρακα στο περιβάλλον. Τόσο διοξείδιο του άνθρακα θα παρήγαγε η ΔΕΗ για να μας παρέχει αυτές τις παραπάνω 1.500KWh κάθε έτος. Το ισοδύναμο αποτέλεσμα που θα πετυχαίναμε φυτεύοντας πάνω από 20 δέντρα έξω από το σπίτι μας!
Όπως είδατε, το οικολογικό lifestyle δεν είναι κάτι το σύνθετο ή πολυέξοδο. Όλοι μπορούμε να το εφαρμόσουμε ανεξαρτήτως ηλικίας και ελεύθερου χρόνου κάνοντας κανονικά την ζωή μας και προστατέυοντας παράλληλα -ότι έχει μείνει από- το περιβάλλον. Και ποιος ξέρει, ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον η Φύση μας ανταμείψει?
Δοκιμάστε το. 

Πηγές: