Το δαιμόνιο πνεύμα της πληροφορικής Γκρέις Χόπερ

Η «γιαγιά της COBOL» που θα γινόταν υποναύαρχος του αμερικανικού Ναυτικού!

Ως πρωτεργάτρια της επιστήμης των υπολογιστών και συν-εφευρέτης γλωσσών προγραμματισμού, η μεγάλη κυρία του software ήταν ταυτόχρονα και αξιωματικός του Ναυτικού. 

Η Γκρέις Χόπερ αφιέρωσε τον βίο της στην έρευνα και έμελλε να αφήσει κληρονομιά γερή στις επόμενες γενιές πληροφορικών, κάνοντας τη ζωή τους σαφώς ευκολότερη. 

Κι αυτό γιατί από τις δικές της παραινέσεις απομακρύνθηκε ο προγραμματισμός από τις ακατανόητες γλώσσες κωδίκων, προσπάθεια που θα κατέληγε ουσιαστικά στην πρώτη προηγμένη γλώσσα προγραμματισμού COBOL (1959)!

Η συνεισφορά της στην εξέλιξη της υπολογιστικής επιστήμης λογίζεται κολοσσιαία, με την ίδια να υποστηρίζει το λαμπρό της έργο με την ίδια της τη ζωή...

Πρώτα χρόνια



Η Γκρέις Μάρεϊ Μπριούστερ Χόπερ γεννιέται στη Νέα Υόρκη στις 9 Δεκεμβρίου 1906 ως το τρίτο και τελευταίο παιδί μιας μεσοαστικής οικογένειας. Η μικρή Γκρέις δείχνει από μικρή το φιλοπερίεργο πνεύμα της αποσυναρμολογώντας και συναρμολογώντας τα οικογενειακά ρολόγια, με τις σχολικές της επιδόσεις να είναι από νωρίς λαμπρές.

Σε ηλικία 17 ετών γίνεται δεκτή στο περίφημο Vassar College, από το οποίο αποφοιτεί το 1928 με πτυχίο στα Μαθηματικά και τη Φυσική. Ακολουθεί κατόπιν το Πανεπιστήμιο του Yale, απ' όπου παίρνει το μεταπτυχιακό της δίπλωμα στις ίδιες επιστήμες το 1930, ενώ το 1934 ολοκληρώνει και τις διδακτορικές της σπουδές στα ανώτερα μαθηματικά, με τη διατριβή της να βρίσκει αμέσως τον δρόμο της έκδοσης.

Εν τω μεταξύ, θα παντρευτεί το 1930 τον καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Βίνσεντ Φόστερ Χόπερ, με τον οποίο θα παραμείνει παντρεμένη μέχρι το 1945. Μετά το διαζύγιο, η ίδια κράτησε το επίθετό του και δεν ξαναπαντρεύτηκε ποτέ...

Ακαδημαϊκή καριέρα και προσχώρηση στο Ναυτικό



Η Χόπερ αρχίζει να διδάσκει μαθηματικά στο Κολέγιο Vassar ήδη από το 1931, ενώ 10 χρόνια αργότερα θα ανέβει καθηγητική βαθμίδα (1941). Το 1943 θα κάνει ωστόσο μεγάλη στροφή στη ζωή της, όταν αποφασίζει να προσχωρήσει στις τάξεις του αμερικανικού στρατού για να συνδράμει τη χώρα της στις πολεμικές ανάγκες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου: φοιτεί στη σχολή εκπαίδευσης αξιωματικών του Ναυτικού. 

Ολοκληρώνοντας πρώτη την εκπαίδευσή της το 1944, η αξιωματικός πλέον Χόπερ υπηρετεί στη Χαρτογραφική Υπηρεσία του Ναυτικού στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου γίνεται ο πρώτος προγραμματιστής του υπερυπολογιστή του Ναυτικού Mark I, θαύμα της τεχνολογίας εκείνη την εποχή! Η ίδια και ο διευθυντής του προγράμματος Howard Aiken συνυπογράφουν τρεις μνημειώδεις εργασίες στον πρώιμο προγραμματισμό του Mark I.



Το 1946, η Χόπερ απαλλάσσεται από τα στρατιωτικά της καθήκοντα, συνεχίζοντας βέβαια να εργάζεται για λογαριασμό του Ναυτικού στο ερευνητικό κέντρο του Χάρβαρντ. Έρχεται σε επαφή με τους επόμενης γενιάς υπερυπολογιστές Mark II και Mark III και αναπτύσσει νέες υπολογιστικές τεχνικές. 

Το 1949 εγκαταλείπει το Χάρβαρντ για να σχεδιάσει για λογαριασμό της Eckert-Mauchly Computer Corporation (αργότερα γνωστή ως Remington Rand) τον πρώτο ηλεκτρονικό υπολογιστή για εμπορική χρήση, τον περίφημο UNIVAC I! Απορρίπτει μάλιστα θέση τακτικού καθηγητή στο Κολέγιο Vassar για να έχει τη δυνατότητα να εργάζεται σε ερευνητικό επίπεδο. 



Υπάλληλος πλέον της Remington Rand, συλλαμβάνει την ιδέα στις αρχές του '50 για τον πρώτο ηλεκτρονικό μεταγλωττιστή. Μέχρι το 1952 έχει στα χέρια της τον πρώτο πλήρως λειτουργικό μεταφραστή της Ιστορίας. «Κανείς δεν το πίστευε», θα δηλώσει αργότερα, «είχα φτιάξει έναν λειτουργικό μεταγλωττιστή κανείς δεν τον άγγιζε. Μου έλεγαν ότι το μόνο που μπορούν να κάνουν οι υπολογιστές ήταν αριθμητικές πράξεις!».

Το 1954 ωστόσο, με την ίδια διευθύντρια πλέον στο τμήμα προγραμματισμού, ρίχνει στην αγορά τις πρώτες γλώσσες προγραμματισμού, όπως οι περίφημες Arith-Matic, Math-Matic και Flow-Matic...

Η Χόπερ και η COBOL



Η Χόπερ άλλαξε δραστικά τις ζωές όσων εργάζονταν στην πρώιμη βιομηχανία των υπολογιστών αναπτύσσοντας το σύστημα Bomarc, που θα μείνει αργότερα γνωστό ως COBOL (COmmon-Business-Oriented Language). Η COBOL είναι που έκανε ουσιαστικά τους υπολογιστές να ανταποκρίνονται και σε λέξεις, πέρα από νούμερα, αναδιαμορφώνοντας οριστικά το τοπίο της πληροφορικής. 

Ήταν την άνοιξη του 1959 λοιπόν όταν η Χόπερ, τεχνικός σύμβουλος σε συνέδριο πληροφορικής, παρουσίασε τη γλώσσα προγραμματισμού που είχε αναπτύξει, τη Flow-Matic, στο επιστημονικό κοινό. Από τις εργασίες του συνεδρίου θα γεννιόταν η COBOL, που βασίστηκε στη γλώσσα της Χόπερ, δανειζόμενη βέβαια στοιχεία και από άλλες προγραμματιστικές απόπειρες, όπως της IBM. 



Η δαιμόνια Χόπερ πίστευε από καιρό ότι τα προγράμματα έπρεπε να ήταν γραμμένα σε κοινές γλώσσες, όπως τα αγγλικά, παρά σε ακατανόητους υπολογιστικούς κώδικες και η COBOL συνόψισε την πεποίθηση αυτή, η οποία θα γινόταν έκτοτε κοινός τόπος στον τομέα της πληροφορικής!

Ναυτικό και πάλι



Παρά το γεγονός ότι το 1966 είχε συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας της, ορόσημο για τη θητεία στο αμερικανικό Ναυτικό, από το οποίο είχε αποστρατευτεί με τον βαθμό του πλωτάρχη, τον Αύγουστο του 1967 θα ξανακληθεί στην ενεργό υπηρεσία! 

Από το 1967-1977 θα υπηρετήσει στη θέση του διευθυντή στο Τμήμα Γλωσσών Προγραμματισμού στο Office of Information Systems Planning του Ναυτικού και θα προαχθεί στον βαθμό του πλοιάρχου το 1973. Εκεί θα σταντάρει ένα κοινό πρότυπο προγραμματισμού για όλο το Ναυτικό, δουλεύοντας ταυτοχρόνως πυρετωδώς πάνω στην COBOL.



Το 1977 θα μεταφερθεί στη Διοίκηση Αυτοματοποίησης Δεδομένων του Ναυτικού (NAVDAC), όπου θα υπηρετήσει ως τεχνικός σύμβουλος μέχρι την οριστική απόσυρσή της από την ενεργό δράση. Πριν εγκαταλείψει βέβαια το Ναυτικό θα συμβάλει καθοριστικά στην αντικατάσταση του κεντρικού υπολογιστικού συστήματος από μικρότερα δίκτυα, εκτοξεύοντας τη λειτουργικότητα των υπολογιστικών δικτύων. 



Το 1983 το Ναυτικό αναγνώρισε τις πολύτιμες υπηρεσίες της (43 χρόνια καριέρας στο Ναυτικό!) και την αποστράτευσε τιμητικά με τον βαθμό του αρχιπλοιάρχου, με την ίδια να είναι πλέον σε ηλικία 73 ετών. Ο βαθμός της μάλιστα θα έπαιρνε άλλη μια τιμητική προαγωγή τον Νοέμβριο του 1985, κάνοντάς τη μια από τις ελάχιστες Αμερικανίδες που έφτασαν ποτέ στον βαθμό του υποναυάρχου, με τις βραβεύσεις και τις τιμές της να μην έχουν κυριολεκτικά τέλος...

Τελευταία χρόνια και θάνατος



Η συνταξιοδότηση δεν ανέκοψε καθόλου τη φούρια της Χόπερ. Το 1986 τη βρίσκει τεχνικό σύμβουλο στην εταιρία Digital Equipment Corporation, μια θέση που θα κρατήσει μέχρι τον θάνατό της σχεδόν το 1992, σε ηλικία 85 ετών! Οι επιδόσεις της ήταν μάλιστα τρομακτικές και συχνά συγκρίνονταν με τα θαύματα που είχε κάνει νωρίτερα στην καριέρα της στο Ναυτικό. 

Ταυτόχρονα, όργωσε τη χώρα δίνοντας διαλέξεις σε κολέγια, πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, συμπόσια και συνέδρια, κηρύσσοντας το μήνυμα ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε την τεχνολογική αλλαγή: «Η πιο καταστροφική φράση της γλώσσας είναι το “έτσι το κάναμε πάντα”», θα πει. 



Η Γκρέις Χόπερ πέθανε την 1η Ιανουαρίου 1992, με την κληρονομιά της καλά ασφαλισμένη στις γλώσσες των υπολογιστών. Η ίδια ήθελε να έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει στις πρώτες αυτές μέρες που η υπολογιστική επιστήμη ήταν στα σπάργανα για να πει σε όσους την είχαν αμφισβητήσει εκτεταμένα: «Είδατε; Σας τα 'λεγα ότι οι υπολογιστές μπορούν να κάνουν όλα αυτά!»...