Η δικαστική απόφαση του 1974 και οι σκέψεις του Βερολίνου για ένα Ίδρυμα Μνήμης. Το μυστικό ραντεβού για τις Γερμανικές αποζημιώσεις

Ήταν για δέκα και πλέον χρόνια επτασφράγιστο μυστικό: ο Γκέρχαρντ Σρέντερ συναντήθηκε μυστικά τον Νοέμβριο του 2002 στο Βερολίνο με τον Κώστα Σημίτη για να συζητήσουν το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων προς την Ελλάδα από την εποχή του ναζισμού. 

Ωστόσο, η συνάντηση τελείωσε άδοξα επειδή ο τότε γερμανός καγκελάριος απέκρουσε το ελληνικό αίτημα. Το ίδιο έγινε και στις μυστικές συναντήσεις που επακολούθησαν. Την αποκάλυψη έκανε ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, Χάγκεν Φλάισερ, ο οποίος ανέφερε ότι η συνάντηση ήταν η εκπλήρωση της υπόσχεσης που είχαν δώσει τόσο ο Σρέντερ όσο και ο ηγέτης των Πρασίνων, Γιόσκα Φίσερ στον κ. Σημίτη..., προτού αναλάβουν οι ίδιοι την κυβέρνηση το 1998, ότι θα υιοθετήσουν μια πιο ευέλικτη στάση από τον Χέλμουτ Κολ στο επίμαχο θέμα.

Ο κ. Φλάισερ ήταν ιστορικός σύμβουλος στην επιτροπή που συστάθηκε από τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό ενώ στο πόρισμα που εξέδωσε αυτή έκανε σύσταση στην ελληνική κυβέρνηση να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην εξόφληση του κατοχικού δανείου. Για να αποφευχθούν μάλιστα οι διαρροές που συνόδευαν, σύμφωνα με τους Γερμανούς παλαιότερα ελληνικά διαβήματα, συμφωνήθηκε από τις δύο πλευρές άκρα μυστικότητα. Γι’ αυτό άλλωστε αυτή είναι και η πρώτη φορά που γίνεται γνωστή η συγκεκριμένη συνάντηση. 

Ο κ. Φλάισερ ξεκαθάρισε ότι το κατοχικό δάνειο διαφέρει τελείως νομικά από τις γενικές επανορθώσεις και επομένως μπορεί να διεκδικηθεί χωρίς να περάσει από τις συμπληγάδες του διαβόητου «2+4 Συμφώνου» του 1990 για την επανένωση της Γερμανίας, το οποίο αποκλείει την καταβολή κάθε είδους επανορθώσεων.

Ξεκαθαρίζει όμως ότι είναι αμφίβολο κατά πόσο αυτό θα κάμψει το πολιτικό «όχι» του Βερολίνου. 

Πάντως ο κ. Φλάισερ υπενθυμίζει ότι το Διαιτητικό Δικαστήριο του Κόμπλεντς καταδίκασε το 1974 τη Γερμανία να πληρώσει στην Ελλάδα χρέη που προέρχονται από το 1914, ήτοι έπειτα από 60 ολόκληρα χρόνια. Κάτι που δείχνει ότι δεν υπάρχουν όντως «τελικά» όρια για τη διαγραφή ενός χρέους. Μάλιστα υπάρχουν όπως πρόσθεσε και ενδείξεις για αλλαγή στάσης του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Υπό σκέψη είναι η δημιουργία ενός ιδρύματος που θα αναλάμβανε την κοινή επεξεργασία του παρελθόντος και τη χρηματοδότηση άγνωστων θυμάτων των ναζί που δεν πήραν ως τώρα αποζημίωση. Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα θα έπρεπε να δηλώσει την επίσημη παραίτησή της από τις επανορθώσεις.