Το αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης είχε γεμίσει από νωρίς. Έκατσα σε μια άκρη παρατηρώντας το θορυβώδες κοινό που έπαιρνε τις θέσεις του σιγά σιγά. Λαμπερά δημόσια πρόσωπα, ηθοποιοί, τραγουδιστές, συνήθεις θαμώνες φιλανθρωπικών εκδηλώσεων αλλά και νεανικές παρέες 20άρηδων. Ανάμεσά τους σαστισμένα παιδιά με το «φοβερό στίγμα» του συνδρόμου να πιάνουν το χέρι της μαμάς και να χαζεύουν τις κάμερες. Η μικρή καθυστέρηση της έναρξης μου έδωσε το χρόνο να κοιτάξω τα πρόσωπα γύρω μου προσπαθώντας να καταλάβω γιατί μαζευτήκαμε όλοι εκεί. Και η δική μου φάτσα ίσως έκανε τους άλλους να αναρωτιούνται τι κάνω εκεί, μιας και μια μικρή ξινίλα που πήγαζε από την επιφυλακτικότητά μου απέναντι στις μη κερδοσκοπικές και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις ήταν μάλλον εμφανής. Βρέθηκα εκεί χάρη στην επιμονή ενός φίλου γιατρού που ασχολείται χρόνια με τα «καταραμένα» και «δύσκολα» παιδιά.
Πάνω που είχα αρχίσει να αναρωτιέμαι αν έκανα καλά που πήγα, ένας μικροσκοπικός παχουλός τύπος διέσχισε την αίθουσα με μικρά βήματα και έκατσε στην πρώτη σειρά λίγα μέτρα μακριά μου. Ηταν ο Πάμπλο Πινέδα, ο «star» της βραδιάς. Όσο τον κοιτούσα δυσπιστία άρχισε να με κυριεύει. Παρατηρούσα τις κινήσεις του, τη μύτη, τα μάτια, τα γυαλιά του, τα χέρια του, και το μυαλό μου γύρισε στο «μογγολάκι» της γειτονιάς που καθόταν μόνο και σιωπηλό στα σκαλιά του διπλανού σπιτιού με μόνη παρέα τη μαυροφορεμένη μάνα του όταν τον έβγαζε καμιά βόλτα μέχρι την εκκλησία στον εσπερινό. Και σκέφτηκα ξαφνικά πως έχω χρόνια να το δω, μάλλον θα είχε «φύγει» χωρίς να το προσέξω, άλλωστε δεν το είχα προσέξει και ποτέ, μόνο φευγαλέα περνούσα από μπροστά του για να πάω να παίξω με τους φίλους μου.
Αυτός λοιπόν ήταν ο μεγάλος Πινέδα που ανέτρεψε όλα τα στερεότυπα και τους μύθους τόσων χρόνων; Σα να μου φάνηκε σαστισμένος όταν άρχισαν να τον τραβολογάνε από δω και από κει για τις καθιερωμένες φωτογραφίες. Δεν είχε ακόμα συνηθίσει να ποζάρει δίπλα στις όμορφες κοπέλες και τους χαμογελαστούς κουστουμαρισμένους; Τον κοιτούσα να τον στήνουν δίπλα τους οι κυρίες με τα δωδεκάποντα και στο πρόσωπό του έβλεπα το μοναχικό παιδί της γειτονιάς μου.
Η ώρα πέρασε με τις βραβεύσεις των άλλων καλεσμένων του Σωκράτη Αλαφούζου, της Μαριέττας Φαφούτη και του Παναγιώτη Κοτρωνάρου αλλά ούτε που πρόσεχα. Το βλέμμα μου ήταν εκεί στον σχεδόν σαραντάρη με το σύνδρομο Down που άκουγε προσεκτικά τη μεταφράστριά του. Όταν ήρθε η δική του σειρά να μιλήσει, εντελώς μαγικά στο βήμα δεν ήταν το μικροκαμωμένο παιδί της γειτονιάς μου, ήταν ένας γίγαντας που μιλούσε δυνατά, με χειρονομίες και πάθος. Τον παρακολουθούσα απορροφημένος από την ομιλία του για αρκετά λεπτά μέχρι να συνειδητοποιήσω πως δεν ξέρω γρι ισπανικά και οι περισσότεροι στην αίθουσα δεν είχαμε ακουστικά για τη μετάφραση. Τι διάολο, όλοι αυτοί ξέρουν ισπανικά και δεν διαμαρτύρονται; Κι όμως ήταν σα να καταλαβαίνεις κάθε λέξη από όσα έλεγε. Ευτυχώς κάποιοι έβγαλαν τα ακουστικά, τα δυνάμωσαν και στην απόλυτη ησυχία μετά από κάθε φράση του ακούγαμε τη μετάφραση. Κοίταξα δυο παιδιά με σύνδρομο Down που κάθονταν πιο κει και ανατρίχιασα. Είδα στην έκφρασή τους κάτι που δεν είχα ξαναδεί, υπερηφάνεια για τον δικό τους άνθρωπο αλλά και ελπίδα.
Δεν νομίζω πως είναι εφικτό να κατανοήσουμε εύκολα τι είναι αυτά που έχει κατακτήσει ο Πινέδα. Κάποιος ίσως αναρωτηθεί αν έχει και νόημα να μιλάμε για τον Πινέδα σε μια χώρα που υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι γοητευμένοι από θεωρίες για αναβίωση του Καιάδα. Αλλά όπως έχει πει και ο ίδιος: Όταν όλοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο, έχουν την ίδια εμφάνιση, είναι όλοι ομοιόμορφοι, αυτό είναι ο Φασισμός.
Ο Πάμπλο Πινέδα γεννήθηκε στην Ισπανία το 1974. Είναι ο πρώτος πτυχιούχος δάσκαλος στην Ευρώπη με σύνδρομο Down, έχει αποκτήσει Bachelor στην εκπαιδευτική ψυχολογία ενώ είναι και βραβευμένος στο διεθνές φεστιβάλ ταινιών του San Sebastian για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του στην ταινία Yo Tambien. Ζει στη Μάλαγα αλλά κάνει πολύ συχνά ταξίδια σε όλο τον κόσμο για διαλέξεις, σεμινάρια και ομιλίες.
Ο Πινέδα έκανε πράξη αυτό που είπε και στην εκδήλωση: Να μην βάζετε όρια στον εαυτό σας. Κατάφερε να πετύχει όμως αυτό που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο. Να πάει σχολείο, να σπουδάσει και να έχει μια φυσιολογική ζωή. Δεν ξέρω αν εμείς οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πρέπει να είμαστε περήφανοι γι’ αυτόν ή να ντρεπόμαστε για εμάς και τις «πολιτισμένες» κοινωνίες μας. Ο άθλος του δεν είναι μόνο πως κατάφερε να ξεπεράσει τους περιορισμούς της «ιδιαιτερότητάς» του αλλά και πως ξεπέρασε τα εμπόδια που του βάλαμε εμείς οι «φυσιολογικοί».
Κατεβαίνοντας από το μουσείο σκεφτόμουν πόσο τρομακτικό είναι το ότι το 2013 η κατάκτηση του αυτονόητου από έναν άνθρωπο με σύνδρομο Down είναι εντυπωσιακότερη από την κατάκτηση του Έβερεστ από τον άλλο βραβευμένο της βραδιάς. Και πόσο ακόμα πιο τρομακτικό είναι πως ελάχιστες οικογένειες με «ιδιαίτερα» παιδιά και ακόμα πιο ελάχιστοι εκπαιδευτικοί έκαναν τον κόπο να ανηφορίσουν προς την Ακρόπολη.
Θα κλείσω με αυτό που μου είπε ο Πάμπλο Πινέδα: Τα παιδιά με σύνδρομο Down χρειάζονται να τους μιλάνε συνεχώς και να τους συμπεριφέρονται σα να είναι φυσιολογικοί άνθρωποι, γιατί αυτό ακριβώς είναι.
