Η ωκυτοκίνη έχει χαρακτηριστεί ως η ορµόνη της αγάπης. Η δράση αυτού του µικρού χηµικού µορίου στον εγκέφαλο δηµιουργεί, µεταβάλλει αλλά και θεµελιώνει τα βασικότερα συναισθήµατα του ανθρώπου.
Οπως φάνηκε όµως σε νέα µελέτη, η δράση της ορµόνης περιορίζεται µόνο σε όσους έχουν κοινά χαρακτηριστικά µε εµάς.
Η πρώτη φορά που εµφανίζεται η ωκυτοκίνη στη ζωή κάποιου είναι στα βρέφη, κατά την επαφή τους µε τη θηλή της µητέρας. Γι’ αυτό και παλαιότερα την αποκαλούσαν «µητρικό φίλτρο». Στην ενήλικη ζωή είναι επίσης ιδιαίτερα σηµαντική, καθώς είναι αυτή που προκαλεί το αίσθηµατης εµπιστοσύνης.
Αλλά και µεταξύ των ζώων, η ορµόνη της αγάπης, όπως έχει φανεί σε εκτεταµένες µελέτες σε ποντίκια του αγρού, όταν βρίσκεται σε αυξηµένα επίπεδα στα αρσενικά, τα κάνει να είναι ιδιαίτερα πιστά στη σύντροφό τους.
Οσο περισσότερο µελετούν οι ειδικοί την ωκυτοκίνη σε τόσο πιο σηµαντικά συµπερά σµατα καταλήγουν.Πρόσφατα ανακάλυψαν πως το αίσθηµα εµπιστοσύνης που προκαλεί η ορµόνη δεν αφορά όλο τον κόσµο,αλλά είναι επικεντρωµένη σε συγκεκριµένες οµάδες ατόµων που έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Ετσι, οι ψυχολόγοι που επιχείρησαν ναδώσουν έναν συγκεκριµένο ρόλο στην ορµόνη κατέληξαν στο συµπέρασµα πως πρόκειται για µια «εθνική» ή «φυλετική» ορµόνη, η οποία µάλιστα έχει συγκεκριµένα όρια και στην πραγµατικότητα µετατρέπει τα άτοµα σε «πράκτορες εθνοκεντρισµού».
Ο CarstenKW DeDreu, ψυχολόγος στο Πανεπιστήµιο του Αµστερνταµ, διάβασεκαι συνέκρινε πολλές πρόσφατες έρευνες γιατις επιπτώσεις της ωκυτοκίνης και συµπέρανε πως, βάσει εξελικτικώναρχών, κανένας που εµπιστεύεται τυφλά τουςάλλους δεν µπορεί να επιβιώσει. Ετσι, υπέθεσε πως θα πρέπει να υπάρχουν όρια στην «ικανότητα» της ορµόνης να προκαλεί αίσθηµα εµπιστοσύνης και άρχισε την έρευνα.
Οι δηµοσκοπήσεις
Στα πρώτα ευρήµατα της µελέτης του, που δηµοσιεύτηκαν χθες στην επιστηµονική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Science», o Carsten προέκτεινε για πρώτη φορά τα αποτελέσµατα που έχει η δράση της ορµόνης στη συµπεριφορά ενός λαού. ∆ηµοσκοπήσεις που είχαν γίνει τα προηγούµεναχρόνια στην Ολλανδία έδειξαν ότι οι Ολλανδοί εκφράζουν αρνητική γνώµη για τους µουσουλµάνους και τους Γερµανούς. Βασιζόµενοι σε αυτές τις δηµοσκοπήσεις οι ειδικοί σχεδίασαν ένα πείραµα µε ολλανδούς φοιτητές.
Στο πλαίσιο της µελέτης δόθηκε σε µια οµάδα από τους εθελοντές να µυρίσουν ωκυτοκίνη 40 λεπτά πριν από τη δοκιµασία. Ακολούθως, ζητήθηκε από όλους να πατούν ένα πλήκτρο όταν προβάλλονταν δύο λέξεις. Η µια λέξη είχε αρνητική χροιά, ενώ η άλλη ήταν απλώς ένα όνοµα, είτε ολλανδικό είτε γερµανικό ή µουσουλµανικό. Αυτό που µετρήθηκε ήταν η ταχύτητα µε την οποία πίεζαν οι συµµετέχοντες το κουµπί.
Οταν και οι δύο λέξεις είχαν την ίδια συναισθηµατική αξία (και οι δύο αρνητικές ή και οι δύο θετικές), οι συµµετέχοντες πίεζαν πολύ γρήγορα το κουµπί. Στις περιπτώσεις που ήταν διαφορετική, η αντίδρασή τους ήταν πιο αργή, επειδή ο εγκέφαλος χρειαζότανπερισσότερο χρόνο για να επεξεργαστεί τις λέξεις. Τα άτοµα που βρίσκονταν στην οµάδα που είχε µυρίσει την ωκυτοκίνη είχαν τηντάση να πατούν πιο γρήγορα το κουµπίόταν έβλεπαν ολλανδικά ονόµατα.
Το δεύτερο σκέλος του πειράµατος είχε σχέση µε ηθικά διλήµµατα. Οι συµµετέχοντες που είχαν µυρίσει ωκυτοκίνη ήταν πολύ πιο πιθανό να «θυσιάσουν» θεωρητικά µουσουλµάνους αντί για Ολλανδούς.
Οµοιοι µε οµοίους
Οι ειδικοί τείνουν να καταλήξουν στο συµπέρασµα πως η ορµόνη αυτή ενισχύει περισσότερο τασυναισθήµατααφοσίωσης στους όµοιούς µας παρά τα συναισθήµατα µίσους για τους «ξένους». Εντούτοις, δεν είναι ξεκάθαρο εάνη ορµόνηµεσολαβεί και σε άλλες κοινωνικές συµπεριφορές,εκτός απόαυτές που σηµαίνουν στενούς δεσµούς ή ταύτιση. Με βάσητα πειράµατα του Carsten, ηωκυτοκίνη ίσως υποβοηθά τον εθνοκεντρισµό. «Εξελικτικά η ωκυτοκίνηφαίνεται πωςβοήθησε στο πέρασµα των αιώνων τους ανθρώπους να δηµιουργήσουνοµάδες µεόµοιούς τους προκειµένου να επιβιώσουν.
Ως παρενέργεια, όµως, εµφανίστηκε το φαινόµενο του εθνοκεντρισµού και κατ’ επέκταση ο ρατσισµός, αφού σχηµάτιζαναρνητική γνώµη για όσους ήταν διαφορετικοί», εξηγεί ο ίδιος.
Αλλο συναίσθηµα, άλλο λογική
ΑΠΟ ΤΗΝ πλευρά του, ο ειδικός στις συναισθηµατικές διεργασίες του εγκεφάλου Bruno B.Averbeck από το Εθνικό Ιδρυµα Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ υποστηρίζει πως η άποψη πουδιεξήγαγε από τη µελέτη του ο Carstenείναι αρκετά ενδιαφέρουσα, αλλά όχι απαραίτητα η επικρατούσα.
Σύµφωναµετον Bruno, oεγκέφαλος αναζητάσυνεχώς τοισοζύγιο στις συναισθηµατικές συµπεριφορές, όπως αυτές «υπαγορεύονται» από την ωκυτοκίνη,αλλά και σεσυνδυασµό µε τις πληροφορίες που διαθέτει το συνειδητό, δηλαδή τις εµπειρίες.
Αν δεν υπάρχει γνωστική πληροφορία καταγεγραµµένη στον εγκέφαλο για κάποια απόφαση που πρέπει να ληφθεί, όπως τοεάν πρέπει να εµπιστευτούµε ένανξένο, ο εγκέφαλος θααναζητήσει συναισθηµατικ ή συµβουλή απότοσύστηµα συναισθηµάτος πουανήκει ηορµόνη ,αλλά αυτό που θα έχει τελικά τη µεγαλύτερη βαρύτητα θα είναι τα ορθολογικά δεδοµένα, ταοποία είναι ικανά να εξουδετερώσουν την επίδραση της ωκυτοκίνης και να λάβουν διαφ ορετική την απόφαση.∆ηλαδή απόφαση βάσει λογικής και όχι βάσει συναισθήµατος.
ΤΑ ΝΕΑ
