Deutche Welle: Είναι ψέμα ότι ο Χίτλερ δημιούργησε τις «αουτομπάν»

Τον μύθο που ήθελε τους υπέροχους γερμανικούς αυτοκινητόδρομους, τις γνωστές σε όλους «αουτομπάν», να αποτελούν δημιούργημα του Αδόλφου Χίτλερ, ανασκευάζει δημοσίευμα της Deutsche Welle, στο οποίο σύγχρονοι ιστορικοί - με αφορμή την συμπλήρωση 80 χρόνων από την παράδοση των πρώτων 20 χιλιόμετρων στην κυκλοφορία - καταρρίπτουν τις ως τώρα παγιωμένες αντιλήψεις. 

Ο μύθος, λένε οι ιστορικοί, καλλιεργήθηκε συνειδητά από την προπαγανδιστική μηχανή των Ναζί. Στην πραγματικότητα, η κατασκευή των «άουτομπαν» είχε ξεκινήσει πριν την άνοδο των Ναζί στην εξουσία, αλλά στη συνέχεια επεκτάθηκε τόσο για συμβολικούς, όσο και για στρατηγικούς λόγους,αφού οι αουτομπάν συνέβαλαν στην ταχύτερη μεταφορά στρατευμάτων από την «Φάτερλαντ» προς τα μέτωπα του Β΄Παγκοσμίου.

Η υπόθεση φαίνεται ότι ξεκίνησε με μια φωτογραφία που απεικόνιζε τον ίδιο τον Αδόλφο Χίτλερ με φτυάρι να εγκαινιάζει τις εργασίες για την κατασκευή ενός νέου τμήματος του αυτοκινητοδρόμου. Η φωτογραφία έτυχε ευρείας κυκλοφορίας, όπως ήταν αναμενόμενο, ειδικότερα σε περιοχές που δεν είχαν γίνει ακόμα ανάλογες εργασίες.

Σύντομα, οργανώθηκε από τους ναζιστές μια πολύ προσεκτική επιχείρηση προπαγάνδας που περιελάμβανε σειρά τέτοιων φωτογραφιών με εργάτες κατά τη διάρκεια των έργων οι οποίες κυκλοφορούσαν για χρόνια: έτσι εδραιώθηκε η συγκεκριμένη πεποίθηση στο μυαλό μιας ολόκληρης γενιάς Γερμανών, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που συνεχίζουν να το πιστεύουν μέχρι και σήμερα.

Σύμφωνα με τους ιστορικούς, πάντως, ο Αδόλφος Χίτλερ απλώς διαισθάνθηκε την αυξανόμενη ανάγκη για γρήγορες μετακινήσεις που διαφαινόταν ότι θα υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο και για το λόγο αυτό στήριξε ολόκληρη την ναζιστική προπαγάνδα στην υπόσχεση ότι όλοι, και όχι μόνο οι πλούσιοι - κάτι που ήταν αδιανόητο για την εποχή - θα μπορούσαν να κυκλοφορούν στους αυτοκινητοδρόμους, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να προσελκύσει ολόκληρο το έθνος προς το μέρος του και να εξασφαλίσει την παραμονή του στην εξουσία. Ταυτόχρονα, οι νέοι αυτοκινητόδρομοι - όπως και το εκτενέστατο σιδηροδρομικό δίκτυο της εποχής - είχαν τεράστια στρατηγική σημασία, αφού επέτρεπαν τις ταχύτατες μετακινήσεις στρατευμάτων και την μεταφορά εφοδίων στο εσωτερικό της Γερμανίας.

Στην πραγματικότητα, ο πρώτος άνθρωπος που κατάφερε να χρηματοδοτήσει και να κατασκευάσει τους αυτοκινητοδρόμους στη Γερμανία ήταν ο δήμαρχος της επαρχίας της Κολονίας, και μεταπολεμικά καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ, το 1932, σε μια εποχή που η χώρα «ανάρρωνε» ακόμη από την παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929 ενώ προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την τεράστια ανεργία, τον καλπάζοντα πληθωρισμό και τις αποζημιώσεις που εκκρεμούσαν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για τον σημερινό αυτοκινητόδρομο Α555 που συνδέει την Κολονία με την Βόννη, ο οποίος εκτεινόταν αρχικά σε μήκος 20 χιλιομέτρων και είχε όριο ταχύτητας τα 120χμ/ώρα, ενώ την εποχή εκείνη τα περισσότερα αυτοκίνητα «άγγιζαν» μετά βίας τα 60χμ/ώρα.

Οι ναζιστές θέλησαν να εκμεταλλευτούν την πρωτοβουλία του δημάρχου την οποία και οικειοποιήθηκαν προκειμένου να λάβουν εκείνοι τη «δόξα» της κατασκευής του πρώτου αυτοκινητοδρόμου στη χώρα. Μέλη του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος της Γερμανίας, ωστόσο, λίγα μόλις χρόνια πριν τη δημοσίευση της πρώτης φωτογραφίας είχαν υπονομεύσει, σε συνεργασία με το κόμμα των γερμανών κομουνιστών, την κατασκευή δρόμων που θα προορίζονταν μόνο για αυτοκίνητα καθώς υποστήριζαν ότι ένα τέτοιο έργο «θα εξυπηρετούσε μόνο τους πλούσιους αριστοκράτες και τους εβραίους καπιταλιστές και τα συμφέροντά τους».

Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία το 1933 μάλλον έκανε τους έκανε να αλλάξουν γρήγορα γνώμη για τη χρησιμότητα των αυτοκινητοδρόμων. Το ίδιο έκαναν και το 1926 όταν ιδρύθηκε ένωση για την κατασκευή ενός δρόμου που θα συνέδεε το Αμβούργο με τη Βασιλεία της Ελβετίας μέσω Φρανκφούρτης. Οι ναζιστές ήταν εκείνοι που απέρριψαν πρώτοι την συγκεκριμένη πρωτοβουλία, για την οποία χρειάστηκε να αναθεωρήσουν όταν ανέλαβαν την εξουσία οπότε και προσάρμοσαν κάποια από τα στοιχεία του αρχικού σχεδίου σε ένα νέο και μετονόμασαν την ένωση σε «Ένωση για την Προετοιμασία των Αυτοκινητοδρόμων του Ράιχ».

Ο Χίτλερ είχε δώσει εντολή να κατασκευάζονται συνολικά 1000 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων κάθε χρόνο που υπολογιζόταν ότι θα δημιουργούσαν τουλάχιστον 600.000 θέσεις εργασίας και θα μείωναν σημαντικά την υψηλή ανεργία. Όμως, φαίνεται ότι ο «υπέρτατος ηγέτης» παρεξέκλινε από τον στόχο του καθώς οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν δεν ξεπέρασαν ποτέ τις 120.000, ενώ μέχρι το 1941 δεν είχαν ολοκληρωθεί ούτε τα μισά χιλιόμετρα απ' όσα είχαν αρχικά προβλεφθεί.

Οι ίδιοι οι εργάτες μαστίζονταν από λιμό, ασθένειες και εξαθλίωση ενώ όσοι από αυτούς συμμετείχαν σε απεργίες οδηγούνταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τη θέση των εργατών που έπρεπε να υπηρετήσουν την πατρίδα έπαιρναν φυλακισμένοι και Εβραίοι που εκτελούσαν καταναγκαστικά έργα. Την ανεργία, ωστόσο, που μάστιζε την Γερμανία εκείνα τα χρόνια κατάφερε να μειώσει η βιομηχανία όπλων που κέρδιζε συνεχώς έδαφος στη χώρα.

Αναδημοσίευση από το ΒΗΜΑ