Ξηροφθαλμία: Όταν τα μάτια μας «ενοχλούν»

Εχω ξαφνικά πρόβλημα με τα μάτια μου μες στο κατακαλόκαιρο. Εχω διαρκώς την αίσθηση ξένου σώματος, φαγούρα και κάψιμο. Τα μάτια μου είναι κόκκινα, χωρίς τσίμπλες, όμως η κατάσταση είναι ανυπόφορη. Μπορείτε να μου πείτε γιατί και πώς συνέβη αυτό; ρωτάει ο αναγνώστης.

Τα φυσικά μας δάκρυα προστατεύουν τα μάτια μας και τα υγραίνουν, κάτι που είναι απαραίτητο για μια καθαρή και χωρίς ενοχλήσεις όραση. Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να παράγουν κανονική ποσότητα δακρύων, με αποτέλεσμα τα μάτια να είναι ξηρά και ευερέθιστα, να τσούζουν και να κόβουν, ενώ η όραση συχνά θολώνει.

«Εχει διαπιστωθεί ότι η παραγωγή δακρύων μειώνεται μετά την ηλικία των πενήντα ετών και ειδικά στις γυναίκες λόγω της εμμηνόπαυσης» εξηγεί ο χειρουργός οφθαλμίατρος Νίκος Τσιούμας.

«Το καλοκαίρι εξαιτίας της μεγάλης ηλιοφάνειας και της αύξησης της θερμοκρασίας μειώνεται η έκκριση δακρύων, δημιουργώντας ποικίλα οφθαλμολογικά προβλήματα. Τα πιο συνηθισμένα είναι η ξηροφθαλμία, η επιπεφυκίτιδα, η κερατίτιδα και η δερματίτιδα των βλεφάρων. Η ηλιακή ακτινοβολία ενοχοποιείται και για τον σχηματισμό καταρράκτη και την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας στην τρίτη ηλικία» συμπληρώνει ο χειρουργός οφθαλμίατρος, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Αναστάσιος-Ιωάννης Κανελλόπουλος.

Σύμφωνα με τον κ. Κανελλόπουλο, για την προστασία των ματιών πρέπει «να χρησιμοποιούμε αντηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας πάνω από δεκαπέντε. Να είμαστε αρκετά προσεκτικοί για την ποιότητα και την καθαρότητα των αντηλιακών που χρησιμοποιούμε, καθώς ενδέχεται να προκαλέσουν αλλεργία στο δέρμα των βλεφάρων ή ακόμα να μεταφέρουν και μικρόβια. Ενα ακόμη βασικό όπλο προστασίας για τα μάτια τόσο των ενηλίκων όσο και των παιδιών είναι τα σωστά γυαλιά ηλίου. Εκείνα δηλαδή που οι φακοί τους απορροφούν πλήρως την υπεριώδη ακτινοβολία».

Μην ξεχνάτε πως οι βλάβες που μπορεί να δημιουργηθούν στα μάτια λειτουργούν αθροιστικά, γι’ αυτό και τα παιδιά πρέπει να φορούν γυαλιά ηλίου από νωρίς.

Οπως μας ενημερώνουν οι ειδικοί, σε μια σοβαρή ξηροφθαλμία ο κερατοειδής μπορεί να εμφανίζει στικτή επιθηλιοπάθεια, δηλαδή μικρές αλλοιώσεις σαν σημειακά γδαρσίματα. Σε πιο βαριές καταστάσεις που δεν έχουν αντιμετωπιστεί μπορούμε να έχουμε και απώλεια του οφθαλμού, αν υπάρξει επιμόλυνση (κερατίτιδα), ή τήξη του κερατοειδούς από την παντελή έλλειψη δακρύων.

Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί πως σε μεγάλο ποσοστό για τις μολύνσεις των ματιών ευθύνονται οι μολυσμένες θάλασσες και οι πισίνες, οι κόκκοι της άμμου που μπαίνουν στα μάτια, η κακή συντήρηση των φακών επαφής και τα κλιματιστικά που δημιουργούν ξηροφθαλμία κ.ά.

ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

- Ανοιγοκλείνετε συχνά τα μάτια σας, ώστε να τα υγραίνετε. Οταν εργάζεστε πολλές ώρες στον υπολογιστή ή όταν διαβάζετε, κάνετε συχνούς βλεφαρισμούς.

- Κάνετε μασάζ. Ενεργοποιήστε τους δακρυϊκούς αδένες που υγραίνουν και ξεκουράζουν τα μάτια. Ακουμπήστε τους αγκώνες στο τραπέζι και βάλτε τα χέρια σας πάνω στα μάτια σας. Πάρτε μερικές βαθιές ανάσες και μετακινήστε τα χέρια σας ψηλότερα. Ασκήστε ελαφρά πίεση στο κάθε μάτι με την άκρη της παλάμης. Κρατήστε για λίγο τα μάτια σας και μετά αφήστε τα.

- Ακολουθείστε μια υγιεινή διατροφή με πολλά φρούτα και λαχανικά. Επιλέξτε τα σκούρα πράσινα και σκούρα κίτρινα φρούτα και λαχανικά. Η λουτεΐνη που είναι υπεύθυνη για την παραγωγή δακρύων βρίσκεται στον κρόκο των αβγών, τον αραβόσιτο και το σπανάκι.

- Επίσης, η συστηματική χρήση βιταμίνης Α μειώνει σημαντικά τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας και κυρίως το αίσθημα του ξένου σώματος, τον κνησμό και το κάψιμο.

- Κάνετε μακροβούτια σε θάλασσες και σε πισίνες που γνωρίζετε ότι είναι καθαρές.

- Παράλληλα, μετά το μπάνιο ξεπλένετε τα μάτια σας με τεχνητά δάκρυα (αμπούλες μίας χρήσης που θα βρείτε στα φαρμακεία).

- Οσοι φορούν φακούς επαφή πρέπει να γνωρίζουν ότι, όταν βγαίνουμε από τη θάλασσα, οι φακοί επαφής είναι αφυδατωμένοι, καθώς το θαλασσινό νερό έχει περισσότερο αλάτι από αυτό των δακρύων. Συνεπώς, είναι καλό να μην επιχειρήσουμε να βγάλουμε τους φακούς, αλλά να ρίξουμε τεχνητά δάκρυα, για να ενυδατωθούν άμεσα.

- Σημαντικό μέτρο και όχι μόνο για το καλοκαίρι είναι το συχνό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών.

- Και τέλος, να επισκέπτεστε τακτικά τον οφθαλμίατρό σας για τσεκ απ. Αν η ξηροφθαλμία δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, μπορεί μακροπρόθεσμα να έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην όρασή σας.

ΚΡΥΒΕΙ ΧΡΟΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Συστηματικά νοσήματα, όπως οι κολλαγονώσεις (συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτις), ο σακχαρώδης διαβήτης, νόσοι του θυρεοειδούς κ.ά. κρύβονται πολλές φορές πίσω από μια ξηροφθαλμία. Την ευθύνη της ξηροφθαλμίας μπορεί να έχει επίσης η λήψη φαρμάκων (αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά, αντιυπερτασικά).

Ο ετήσιος οφθαλμολογικός έλεγχος ανακαλύπτει σε μεγάλο ποσοστό σημεία χρόνιων παθήσεων, όπως υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτη και υψηλή χοληστερόλη. Αυτό συμβαίνει γιατί ο οφθαλμίατρος είναι ο μόνος που μπορεί να δει τα αγγεία του οργανισμού με μια απλή, μη επεμβατική εξέτασης.