Να γιατί το Fifty Shades of Grey έγινε best-seller

Κάτι μας λέει πως δεν είναι μόνο για το σεξ.

Υπάρχουν τρία στρατόπεδα γύρω από το φαινόμενο που λέγεται Πενήντα αποχρώσεις του γκρι. Το στρατόπεδο «λατρεύω αυτό το βιβλίο», το στρατόπεδο «αυτό το βιβλίο είναι σκουπίδι» και ένα τρίτο, μεγαλύτερο: το «δεν πρόκειται να το παραδεχτώ ποτέ σε κανέναν αλλά διαβάζω αυτό το βιβλίο και κρυφά μου αρέσει». Θα μπορούσα να ανήκω στο δεύτερο και να ξεμπερδεύω αλλά, που να πάρει, ένα κομμάτι του εγκεφάλου μου αρνείται να δώσει σήμα στο σώμα μου να αφήσει κάτω αυτό τον τόμο. Για κάποιο λόγο θέλω να μείνω εδώ και να συνεχίσω να υποβαθμίζω το λογοτεχνικό μου IQ διαβάζοντας το πώς ο δεζάμπλουτος και εξωφρενικά σέξι επιχειρηματίας Κρίστιαν Γκρέι αποπλανεί την απόφοιτη Αγγλικής Λογοτεχνίας και 21χρονη παρθένα Αναστάζια Στιλ και την κάνει σκλάβα του στο σεξ. Σεξ που περιλαμβάνει δέσιμο, υποταγή και άλλες πρακτικές του σαδομαζοχισμού. Το πρόβλημα είναι ότι έχω φτάσει ήδη στη μέση του πρώτου μέρους της περιβόητης τριλογίας που βρίσκεται ακατέβατη στην κορυφή της λίστας των New York Times και ακόμα δεν έχω δει ούτε μαστίγιο.

Ενέδωσα οικειοθελώς κι εγώ, όπως η Άνα στον Κρίστιαν, στο παγκόσμιο φαινόμενο που λέγεται Fifty Shades of Grey. Δεν θα μπορούσα να κάνω κι αλλιώς, αυτές οι τέσσερις λέξεις είναι πλέον παντού, όποιο site ή social media και αν ανοίξεις - η Huffington Post μόνο πρέπει να έχει ανεβάσει τουλάχιστον σαράντα σχετικά άρθρα τους τελευταίους μήνες, ένα που είδα σήμερα είχε τίτλο «Αύξηση στις πωλήσεις σκοινιού παρατηρείται στα καταστήματα σιδηρικών μετά το Fifty Shades of Grey». Λίγο αργότερα κάπου διάβασα ότι συγκεκριμένα sex toys, όπως οι κινέζικες μπάλες, εξαφανίζονται από τα ράφια επίσης.

Γιατί άραγε αυτό το βιβλίο έχει πουλήσει μέχρι σήμερα 31 εκατ. αντίτυπα σπάζοντας το ρεκόρ του Χάρι Πότερ και του Κώδικα Ντα Βίντσι ως το ταχύτερα ευπώλητο paperback όλων των εποχών; Και κυρίως γιατί αυτό το πέτυχε χάρη σε ένα γυναικείο κοινό που όπως όλα δείχνουν διψάει για ερωτική λογοτεχνία και που τη διαβάζει ανερυθρίαστα σε μετρό, αεροπλάνα και παραλίες εκνευρίζοντας λιγότερο διάφορους πουριτανούς και περισσότερο τις φεμινίστριες; Τι παιχνίδια παίζει με τον εγκέφαλό μας - ο, τι τέλος πάντων έχει απομείνει από αυτόν διαβάζοντας το επιφώνημα «Ποπό!» κάθε δεύτερη αράδα - ο Κρίστιαν Γκρέι; Ως δημοσιογράφος και ως γυναίκα έπρεπε να μάθω.

ΔΕΣΕ ΜΕ

Το πρώτο που έμαθα είναι ότι για βιβλίο που έγινε διάσημο λόγω του σεξ, το Fifty Shades of Grey δεν είναι σοκαριστικό ούτε καν ιδιαίτερα ερεθιστικό. Δηλαδή μπορεί να γράφει fucking hard εδώ κι εκεί αλλά δεν είναι και Μπουκόφσκι. Η ηρωίδα, που αφηγείται και την ιστορία, αποφεύγει τεχνηέντως να αναφέρει με οποιοδήποτε ουσιαστικό τον κόλπο της, λέει «βρίσκεται μέσα μου» για να περιγράψει τη διείσδυση και φράσεις σαν αυτή για τη στιγμή του οργασμού: «Τώρα με κάνει να νιώθω εκείνο το γνωστό τράβηγμα βαθιά μέσα στην κοιλιά μου, σφίγγοντας, σκιρτώντας». Αν δεν ήξερες ότι η συγγραφέας της νουβέλας, η Έρικα Λέοναρντ που υπογράφει με το καλλιτεχνικό Ε L James, είναι μια 49χρονη μητέρα δύο εφήβων και πρώην στέλεχος της τηλεόρασης, θα έλεγες ότι το έχει γράψει μαθήτρια Λυκείου. (Ή άνδρας, αν κρίνω από το ότι η Άνα έχει πάντα από τρεις κολπικούς οργασμούς μέσα σε δέκα λεπτά σε κάθε συνεύρεση, πράγμα επιστημονικώς απίθανο για παρθένα).

Το λεξιλόγιό του δεν είναι καθόλου βρόμικο, τα προφυλακτικά αναφέρονται με πολιτική ορθότητα πριν από κάθε συνουσία και τίποτα δεν μοιάζει disturbing, για να χρησιμοποιήσω τη λέξη που χρησιμοποιούν κάποιοι Αμερικανοί πουριτανοί που ανησυχούν για τα χρηστά ήθη των νέων. Αν το Fifty Shades of Grey ήταν φωτογραφία θα ήταν ασπρόμαυρο καλλιτεχνικό γυμνό. Στις σκηνές όπου ο Γκρέι παραδίδει στην αρχάρια Αναστάζια μαθήματα πεολειξίας σχεδόν ξεχνάς σε τι αναφέρεται ενώ στο Κόκκινο Δωμάτιο Πόνου, όπου θα περίμενες να δεις τις 100 ημέρες στα Σόδομα ή κάτι τέτοιο, δεν διαδραματίζονται και τόσο πολλά πράγματα τελικά. Τουλάχιστον όχι όσα έχεις φανταστεί διαβάζοντας τις δεκατέσσερις σελίδες ενός συμβολαίου μεταξύ του «Κυρίαρχου» και της «Υποτακτικής» που σε όλο το βιβλίο ο Γκρέι προσπαθεί να πείσει την Αναστάζια να υπογράψει. Ο σαδομαζοχισμός αποτυπώνεται εγκυκλοπαιδικά, πιο σοφτ κι από μαργαρίνη.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν είμαι φυσικά η πρώτη που απορεί:

«Το σεξ δεν είναι καν καλογραμμένο και κάθε πέμπτη λέξη θα μπορούσε να είναι γιουγκοσλάβικα αλλά και πάλι θα καταλάβαινα την πλοκή», σχολιάζει η Μάρτελ Μάξγουελ, συγγραφέας ενός άλλου βιβλίου με αισθησιακές αφηγήσεις που λέγεται Scandalous. Αλλά οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το σεξ είναι εκεί, άφθονο, καλογραμμένο ή κακογραμμένο. Και πουλάει. Περισσότερο μάλιστα σε κυρίες που δεν θα ήθελαν να διαβάσουν κάτι πιο σκληρό από τη φράση «σε παρακαλώ, γάμησέ με, Κρίστιαν». Ναι, περιέργως, οι αναγνώστριες του Fifty Shades δεν είναι 20χρονες φοιτήτριες όπως η κεντρική ηρωίδα, αλλά παντρεμένες μητέρες όπως η συγγραφέας του.

Στο άρθρο της η Μάξγουελ περιγράφει το εξής περιστατικό: σε ένα βιβλιοπωλείο πριν από λίγο καιρό στη Γλασκόβη την πλησίασε μια γιαγιά (ξέρουμε ότι ήταν γιαγιά διότι την είχε μόλις συστήσει στην εγγονούλα της που κρατούσε από το χέρι) και τη ρώτησε πιάνοντας το βιβλίο της χωρίς να ξέρει ότι είναι η συγγραφέας: «Δεν μου λες, χρυσό μου, έχει καθόλου σεξ μέσα αυτό;» «Ε, όχι και τόσο», είπε η Μάξγουελ με στόχο να την πάρει με το μαλακό. «Oh, well», αποκρίθηκε η Σκοτσέζα γιαγιά και το άφησε κάτω απογοητευμένη. Όταν άλλες μεσήλικες κυρίες της έκαναν την ίδια ερώτηση έπειτα από λίγο, η Μάξγουελ έσπευσε να τις ικανοποιήσει «Σεξ; Ου, μπόλικο! Ελπίζω να φοράς μέικ - απ γιατί θα κοκκινίσεις». Οι κυρίες πήραν δυο - τρία αντίτυπα καθεμία μουρμουρίζοντας πράγματα όπως «α, η φίλη μου η Έλενορ θα το λατρέψει».

Ναι, η ερωτική λογοτεχνία είναι σε άνοδο και όσοι το κατάλαβαν εγκαίρως γεμίζουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Το επίσης διάσημο Γυμνή μπροστά σου (Bared to You) της Σίλβια Ντέι κυκλοφορεί στα ελληνικά και διαφημίζεται ως ένα «καυτό βιβλίο αυστηρά για ενηλίκους», ενώ ένας ξένος εκδοτικός οίκος σκέφτηκε ήδη να κάνει ένα πικάντικο ρετούς σε κλασικά μυθιστορήματα, πεπεισμένος ότι η «αγορά διψάει για τέτοια πράγματα». Έτσι, η Τζέιν Έιρ κάνει εκρηκτικό σεξ με τον κύριο Ρότσεστερ, η Κάθριν στα Ανεμοδαρμένα Ύψη ζητάει από τον Χίθκλιφ να τη δένει και ο Σέρλοκ Χολμς έχει ερωτική σχέση με τον Γουότσον.

ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ, ΟΧΙ ΤΩΡΑ, ΔΙΑΒΑΖΩ

Όμως η δίψα για ερωτικά βιβλία και η δίψα για σεξ είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Έρευνα που δημοσιεύει το περιοδικό New York λέει ότι το 44% των γυναικών μεταξύ 25 και 50 χρόνων προτιμάει να διαβάζει ερωτική λογοτεχνία από το να κάνει σεξ. Και το 68% του ίδιου ηλικιακού γκρουπ θα ήθελε να διαβάζει ερωτικά βιβλία συχνότερα.

Η θεωρία της ίδιας της E L James για το γκελ της τριλογίας της είναι ότι παρέχει στις αναγνώστριές της «διακοπές από τους συζύγους τους». Η κεντρική ιδέα είναι ότι αυτές που έχουν ανάγκη να «ξεχαστούν», όπως έλεγε το παλιό σλόγκαν των Άρλεκιν, δεν είναι ότι δεν έχουν πρόσβαση στο σεξ, απλά δεν επιθυμούν πια το σεξ που κοιμάται δίπλα τους στο κρεβάτι.

Αλλά το σεξ δεν είναι καν το θέμα εδώ. Όσοι βιάστηκαν να υποθέσουν ότι το μόνο που πραγματικά φαντασιώνονται οι γυναίκες είναι κάποιον να τις βάζει κάτω και να τους αλλάζει τα φώτα, κάνουν ένα τεράστιο λάθος.

Ο Κρίστιαν Γκρέι δεν είναι απλά κάποιος. Ο Κρίστιαν Γκρέι είναι: δισεκατομμυριούχος, κούκλος, γυμνασμένος, αυτοδημιούργητος, ευγενικός, φιλάνθρωπος, βιρτουόζος του πιάνου, οδηγός δικού του ελικοπτέρου και 27 ετών. Και προικισμένος. Δεν ξέρω αν με καταλαβαίνετε. Με τέτοιο βιογραφικό ο Γκρέι - ο οποίος φυσικά είναι τόσο αληθινός όσο και οι γοργόνες - έχει δικαίωμα σε όσες σκλάβες του σεξ θέλει.

Μέσα στις πρώτες δύο εβδομάδες γνωριμίας τους έχει ήδη κάνει δώρο στη φτωχή Αναστάζια ένα macbook, ένα blackberry, ακριβά εσώρουχα, ένα σετ σπάνια παλιά δερματόδετα βιβλία και ένα σπορ Audi για την αποφοίτησή της. Επίσης, στους όρους του συμβολαίου του για συναινετικό σεξ υπάρχουν υποχρεωτικοί όροι όπως προσωπικός γυμναστής τέσσερις φορές την εβδομάδα, σεφ, ινστιτούτο καλλονής για αποτριχώσεις κ. λπ., καθώς και κονδύλι ρουχισμού και κοσμημάτων.

Και αν στο μυαλό σας έρχεται η λέξη πόρνη, η αρθρογράφος Λάουρα Μάνσον έρχεται να υπερασπιστεί μια εξουθενωμένη γενιά γυναικών που εκλιπαρεί για λίγα ψίχουλα ανδρικής γαλαντομίας: «Οι άνθρωποι διαβάζουν βιβλία για να μη νιώθουν μόνοι. Και ένα από τα μέρη όπου οι γυναίκες νιώθουν μοναξιά σήμερα είναι ο φεμινισμός τους. Κάπου στο δρόμο, αφότου αποκτήσαμε δικαίωμα ψήφου και ισότητα και σεξουαλική απελευθέρωση, κολλήσαμε. Κολλήσαμε στο θυμό. Θυμώσαμε με όλα αυτά που πετύχαμε. Πάρε για παράδειγμα τον ιπποτισμό. Ποια δεν τον θέλει πίσω; Είναι τόσο χάλια να σου ανοίγουν την πόρτα ή να σου τραβούν την καρέκλα για να καθήσεις όπως ο Κρίστιαν; Να σε κακομαθαίνουν και να σε προστατεύουν; Δεν ξέρω για σας αλλά εγώ τα λατρεύω αυτά».

Ποια δεν θέλει να την έχουν στα πούπουλα α λa Fifty Shades?

Το μικρό βρόμικο μυστικό του Fifty Shades of Grey δεν είναι όσα γίνονται στο κρεβάτι (και σε διάφορα άλλα μέρη) αλλά αυτά που συμβαίνουν πριν και μετά. Το ότι, ας πούμε, ύστερα από ένα ταπεινωτικό χέρι ξύλο στα οπίσθια (ξύλισμα κατά την BDSM ορολογία) ο Κρίστιαν κοιμάται μαζί της το βράδυ (αυτός που δεν κοιμάται ποτέ με καμία) και σύντομα τη γνωρίζει στους δικούς του.

Στη βάση της η ιστορία είναι ένα love story. Ο κ. Τέλειος που προσέχει το ντροπαλό κορίτσι με τα εσωτερικά χαρίσματα (καθόλου τυχαίο, το βιβλίο είχε ξεκινήσει ως fanfiction για το Twilight και οι ήρωες ονομάζονταν αρχικά Έντουαρντ και Μπέλα). Όσο η Αναστάζια δεν υπογράφει το συμβόλαιο του Κρίστιαν - και άρα δεν γίνεται άλλη μία από τις Υποτακτικές του - τόσο φουντώνει η προσδοκία ότι θα τον αλλάξει, θα τον γιατρέψει και θα ζήσουν happily ever after έχοντας ατελείωτους οργασμούς.

Αλλά, όχι, το σεξ από μόνο του, όσο καλό και αν είναι, δεν πουλάει. Διότι κλείσε τα μάτια και σκέψου ότι όλα αυτά, τον έλεγχο, την ταπείνωση, το stalking και τη ζήλια, δεν τα κάνει κάποιος που μοιάζει στον Φασμπέντερ ή στον Ράιαν Γκόσλινγκ αλλά κάποιος με κοιλίτσα, αρχές φαλάκρας και δυσάρεστη αναπνοή.

marieclaire.gr