Μίτωση

Η διαίρεση του κυττάρου δεν είναι µια απλή διαδικασία, όπως για παράδειγµα µια φυσαλίδα που καθώς µεγαλώνει χωρίζεται στα δύο. Η κυτταρική διαίρεση περιλαµβάνει τον ακριβοδίκαιο διαµοιρασµό του γενετικού υλικού στα δύο θυγατρικά κύτταρα.Στους ευκαρυωτικούς οργανισµούς τα µόρια του DNA σχηµατίζουν χρωµoσώµατα που είναι ορατά µε οπτικό µικροσκόπιο µόνο κατά την περίοδο της κυτταρικής διαίρεσης. Καθώς το κύτταρο ετοιµάζεται να διαιρεθεί, αντιγράφεται το γενετικό του υλικό (DNA). Ακολουθεί η διαίρεση στα δύο.

Το 1879, ο Γερµανός ανατόµος Fleming παρατήρησε ότι στον πυρήνα υπάρχει χαρακτηριστικό νηµατοειδές υλικό. Παρατήρησε πως τα νηµάτια που συνιστούν το υλικό αυτό κόβονται για να διανεµηθούν στα θυγατρικά κύτταρα. Ο Fleming ονόµασε την ακολουθία των φαινοµένων µίτωση, από τη λέξη "µίτος" που σηµαίνει νήµα.

Στόχος της µίτωσης είναι ο πολλαπλασιασµός των κυττάρων, η διατήρηση σταθερού αριθµού χρωµατοσωµάτων, η αύξηση του σώµατος στους πολυκύτταρους οργανισµούς, η αναπλήρωση των κυττάρων που πεθαίνουν, η επούλωση πληγών και η αναπαραγωγή µονοκύτταρων οργανισµών.

Η µίτωση είναι µια δυναµική διαδικασία αλλά για σκοπούς περιγραφής και µόνο, τη χωρίζουµε σε στάδια: πρόφαση, µετάφαση, ανάφασηκαι τελόφαση.

 

 

Μεσόφαση

Προς το τέλος της µεσόφασης ο πυρήνας είναι ορατός και περιβάλλεται από τον πυρηνικό φάκελο. Ορατός είναι ακόµη και ο πυρηνίσκος. Φαίνονται ακόµη και τα δύο κεντροσωµάτια τα οποία δηµιουργήθηκαν στις αρχές της µεσόφασης από το διπλασιασµό του ενός. Το καθένα περιέχει δύο κεντρίλια. Οι µικροσωληνίσκοι που φαίνονται να προβάλλουν από τα κεντροσωµάτια δηµιουργούν την αστρόσφαιρα. Τα κεντρίλια δε φαίνεται να συµµετέχουν σ αυτή τη διαδικασία. Σε αυτή τη φάση τα χρωµατοσώµατα δε διακρίνονται ακόµη γιατί συνεχίζουν να είναι σε µορφή νηµατίων χρωµατίνης αλλά έχουν ήδη αυτοδιπλασιαστεί.

Πρόφαση

Κατά την πρόφαση παρατηρούνται αλλαγές και στον πυρήνα και στο κυτταρόπλασµα. Ο πυρηνίσκος εξαφανίζεται και τα νηµάτια της χρωµατίνης συµπυκνώνονται σε χρωµατοσώµατα που φαίνονται ευκρινώς µε οπτικό µικροσκόπιο. Κάθε χρωµατόσωµα τώρα αποτελείται από δύο χρωµατίδες που είναι συνδεδεµένες στο κεντροµερίδιο. Η κεντρική άτρακτος έχει αρχίσει να δηµιουργείται. Αποτελείται από µικροσωληνίσκους (ινίδια). Τα δύο κεντροσωµάτια κινούνται προς τους πόλους του κυττάρου, ωθούµενα από τους επιµηκυνόµενους µικροσωληνίσκους.

Τέλος πρόφασης

Θρυµµατίζεται ο πυρηνικός φάκελος και οι µικροσωληνίσκοι (ινίδια) εισβάλλουν στην περιοχή του πυρήνα. Μερικοί από τους µικροσωληνίσκους προσδένονται στο κεντροµερίδιο των χρωµοσωµάτων.

 

Μετάφαση

Στη µετάφαση τα κεντροσωµάτια έχουν ήδη τοποθετηθεί στους πόλους του κυττάρου. Τα χρωµατοσώµατα διατάσσονται στο ισηµερινό επίπεδο του κυττάρου. Η κεντρική άτρακτος είναι πλήρως αναπτυγµένη.

Ανάφαση

Η ανάφαση αρχίζει µε τη διαίρεση του κεντροµεριδίου και το διαχωρισµό των αδελφών χρωµατίδων. Τα χρωµοσώµατα κινούνται προς τους πόλους µε το κεντροµερίδιο να τα οδηγεί. Την ίδια στιγµή, οι πόλοι αποµακρύνονται περισσότερο. Στο τέλος της ανάφασης, ο κάθε πόλος διαθέτει µια πλήρη σειρά χρωµατοσωµάτων.

Τελόφαση

Στην τελόφαση, αρχίζουν να δηµιουργούνται οι πυρήνες στους δύο πόλους.  Η µίτωση έχει ολοκληρωθεί και ήδη έχει αρχίσει η κυτταροπλασµατική διαίρεση που θα δώσει τα δύο θυγατρικά κύτταρα, που θα έχουν τον ίδιο αριθµό χρωµατοσωµάτων µε το µητρικό κύτταρο.

Πηγή:http://www.cyprusbio.org/dnn/Portals/0/mitosis_meiosis_final_pdf.pdf 

Επιλέξτε από το μενού DNA στ' αριστερά το animation για τη μίτωση.

Δείτε τη διαδικασία της μίτωσης στο παρακάτω video.

Ας τελειώσουμε την ενότητα για τη μίτωση με το τραγούδι της μίτωσης.

www.propagator.gr