Το "1984" του Edward Snowden

Του Ian Bond 

Από τα καταφύγια του στο Χονγκ Κονγκ και τη Μόσχα, ο πρώην υπάλληλος της Αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας Edward Snowden έχει κάνει στον κόσμο τη μία συγκλονιστική αποκάλυψη μετά την άλλη: η αμερικανική κυβέρνηση κατασκοπεύει τους Αμερικανούς! Η αμερικανική κυβέρνηση κατασκοπεύει τους συμμάχους της! Οι Γερμανοί είναι στο κρεβάτι με τους Αμερικανούς! Οι Βρετανοί κατασκοπεύουν τους πάντες! 



Η βρετανική κυβέρνηση έχει κρατήσει σοφά το κεφάλι της χαμηλά, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης αντέδρασε με πραγματικό ή προσποιημένο σοκ στα αποδεικτικά στοιχεία πως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη χωρίζονται από περισσότερα από έναν ωκεανό. Ορισμένοι πολιτικοί έκαναν έκκληση στην Κομισιόν να μην ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για το Διατλαντικό Εμπόριο και τις Συνεργατικές Επενδύσεις (ΤΤΙΡ), ενώ ορισμένοι Ευρωβουλευτές απείλησαν πως δε θα την επικυρώσουν. 

Υπάρχουν δύο πτυχές της ιστορίας, που συχνά συγχέονται, οι οποίες αναδεικνύουν διαφορετικά θέματα. Το πρώτο είναι ο βαθμός στον οποίο η πρόληψη της τρομοκρατίας ή του οργανωμένου εγκλήματος δικαιολογεί τη συλλογή δεδομένων ή «μεταδεδομένων» (δηλαδή όλες τις πληροφορίες σχετικά με μια επικοινωνία, εκτός από το περιεχόμενό της) από όλους. Το δεύτερο είναι η ηθική και η αξία της κατασκοπίας εναντίον συμμάχων. 

Τα σχόλια των ΗΠΑ σχετικά με το θέμα της ασφάλειας έναντι της ιδιωτικής ζωής έχουν ως επί το πλείστον επικεντρωθεί σε αυτά που έχει πει ο Snowden για την εγχώρια κατασκοπεία της NSA και σχετικά με το μεγάλο επίπεδο πρόσβασης που παρέχεται στους εργαζόμενους ανάδοχης σύμβασης. Ελάχιστοι νοιάζονται για τον αντίκτυπο στην Ευρώπη. 

Με τις μνήμες της από τη Ναζιστική και την Κομμουνιστική μυστική αστυνομία, η Γερμανία έχει δείξει την μεγαλύτερη ευαισθησία όσον αφορά τις παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής. Η Καγκελάριος Merkel επέλεξε μια προσεκτική πορεία, υπερασπίζοντας την ανάγκη ύπαρξης των υπηρεσιών πληροφοριών σε μια δημοκρατία και τονίζοντας την αξία της Αμερικής ως συμμάχου. Αλλά την ίδια στιγμή, αφού το επίπεδο κριτικής μεγάλωσε, πρότεινε σε μια συνέντευξή της στις 14 Ιουλίου ότι θα πρέπει να υπάρξουν αυστηροί νέοι κανόνες της ΕΕ σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων, οι οποίοι θα αντικαταστήσουν το σημερινό συνονθύλευμα των εθνικών ερμηνειών της οδηγίας του 1995 περί προστασίας των δεδομένων. Η Merkel παραπονέθηκε ότι το Facebook απέφυγε την  αυστηρή γερμανική νομοθεσία περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής λειτουργώντας υπό ένα πιο χαλαρό καθεστώς στην Ιρλανδία και ότι οι Βρετανοί είχαν μια διαφορετική φιλοσοφία όσον αφορά την ιδιωτική ζωή από τους Γερμανούς. Πράγματι, το Ηνωμένο Βασίλειο υπήρξε ένα σημαντικό εμπόδιο στις προσπάθειες της Κομισιόν να αναθεωρήσει την οδηγία του 1995. 

Ένα μεγάλο μέρος των σχολίων των Ευρωπαίων σχετικά με το εάν οι σύμμαχοι πρέπει να κατασκοπεύουν τους συμμάχους τους ήταν είτε υποκριτικό, είτε αφελές. Αφού οι ΗΠΑ είχαν κατηγορήσει τη Γαλλία νωρίτερα φέτος πως «χάκαρε» υπολογιστές των ΗΠΑ για οικονομικές πληροφορίες, ήταν ίσως φυσικό για τον Πρόεδρο Hollande και τον υπουργό Εξωτερικών Fabius να ανταποκριθούν παρομοίως. Αλλά όταν η Le Monde αποκάλυψε ότι η γαλλική εξωτερική υπηρεσία πληροφοριών, η DGSE, μάζευε επίσης τεράστιο όγκο δεδομένων, οι Γάλλοι ηγέτες φανήκαν ανόητοι. 

Επίσης, η επιπόλαια πρώτη αντίδραση του προέδρου Obama («Σας εγγυώμαι ότι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, υπάρχουν άνθρωποι που ενδιαφέρονται, αν όχι για το τί είχα για πρωινό, τουλάχιστον για το ποιά θα μπορούσαν να είναι τα σημεία της ομιλίας μου») έδειξε πως νοιαζόταν ελάχιστα για τις ευαισθησίες της Ευρώπη. Πιο θετικό είναι το γεγονός ότι ο Γενικός Εισαγγελέας των ΗΠΑ Eric Holder συμφώνησε με την Επίτροπο για τη Δικαιοσύνη, τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και την Ιθαγένεια, Viviane Reding, να συσταθεί μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για να «διαπιστώσει τα πραγματικά περιστατικά γύρω από αυτά τα προγράμματα [της NSA]» και να υποβάλει έκθεση το φθινόπωρο, κατευνάζοντας έξυπνα έτσι λίγο το θέμα, με την αναβολή του. 

Οι απαντήσεις των θεσμικών οργάνων της ΕΕ στην ιστορία Snowden ήταν ασυνεπείς. Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, Catherine Ashton, εξέδωσε μια ήπια δήλωση την 1η Ιουλίου ότι ήταν ενήμερη για τις εκθέσεις, ζήτησε επειγόντως διευκρινίσεις από τις ΗΠΑ και υπογράμμισε ότι δε θα κάνει περαιτέρω σχόλια μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια επί του θέματος. 
Η Viviane Reding, όμως, παρά τη συμφωνία της με τον Eric Holder να συγκροτήσει ομάδα εμπειρογνωμόνων, δήλωσε σε μια δημόσια συνεδρίαση στις 30 Ιουνίου: «Δε μπορούμε να διαπραγματευτούμε τη συγκρότηση μιας μεγάλης διατλαντικής αγοράς αν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι εταίροι μας διεξάγουν δραστηριότητες κατασκοπείας στα γραφεία των διαπραγματευτών μας». Οι διαπραγματεύσεις ΤΤΙΡ θα είναι αρκετά περίπλοκες, χωρίς να κρατείται η συμφωνία σε ομηρεία με αυτόν τον τρόπο. Ευτυχώς, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ στον πρώτο γύρο των συνομιλιών στην Ουάσινγκτον δεν επανέλαβε την ιδέα αυτή. 

Τα σχόλια της Reding ενέχουν τον κίνδυνο να ενθαρρύνουν εκείνους τους βουλευτές που είναι καχύποπτοι όσον αφορά τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, ή τις ΗΠΑ, ή και τα δύο, για παράδειγμα εκείνους που είχαν συμφωνίες για την πρόσβαση των ΗΠΑ σε ευρωπαϊκά τραπεζικά δεδομένα για το Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Χρηματοδότησης Τρομοκρατών. Οι βουλευτές έχουν μόχλευση επειδή πρέπει να επικυρώσουν την όποια τελική συμφωνία ΤΤΙΡ. Αν και οι Βρετανοί αξιωματούχοι θα ισχυριστούν ότι τα ζητήματα των υπηρεσιών πληροφοριών είναι πέρα από την αρμοδιότητα του ΕΚ, το άνοιγμα των αγορών στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τις τηλεπικοινωνίες θα δημιουργήσει, αναπόφευκτα, ζητήματα προστασίας των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής. Το Κοινοβούλιο το σηματοδότησε αυτό στο ψήφισμά του την 4η Ιουλίου για το πρόγραμμα παρακολούθησης της NSA, καλώντας την Επιτροπή «να διασφαλίσει ότι τα πρότυπα προστασίας δεδομένων της ΕΕ... δεν υπονομεύονται ως αποτέλεσμα της ΤΤΙΡ». 

Οι αντιδράσεις στην υπόθεση Snowden δείχνουν πως και η Ευρώπη και η Αμερική χρήζουν μιας σοβαρής συζήτησης σχετικά με το απόρρητο και την ασφάλεια στην εποχή του Διαδικτύου. Όταν εκατοντάδες εκατομμύρια χρηστών του Facebook δημοσιεύουν  πληροφορίες για τη ζωή τους με ενοχλητική λεπτομέρεια και δεκάδες εκατομμύρια κάνουν tweet την κάθε τους σκέψη, τί σημαίνει ο όρος «ιδιωτική ζωή»; Όταν η τρομοκρατία τροφοδοτείται στον κυβερνοχώρο, πώς την αντιμετωπίζουμε; Ο Jan Fleischauer διερωτήθηκε εύστοχα στη Der Spiegel για το εξής: Αν η Γερμανία είχε υποστεί κάποια τρομοκρατική επίθεση λόγω των καθυστερήσεων στην εξονυχιστική εξέταση των metadata των δραστών, το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα ήταν αρκετά γενναίο για να εξηγήσει ότι οι επιθέσεις ήταν το τίμημα που πρέπει να καταβληθεί για το δικαίωμα να καθορίσουμε τη μοίρα των προσωπικών πληροφοριών μας; 

Η συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ήταν καλύτερα ενημερωμένη, αν οι βουλευτές είχαν κάποιο μηχανισμό για να λαμβάνουν απόρρητα briefing, σαν την κοινοβουλευτική Επιτροπή Πληροφοριών και Ασφαλείας του Ηνωμένου Βασιλείου. Μια έρευνα που συντάχθηκε για τη συνεδρίαση του ΕΚ το 2011 κάνει κάποιες λογικές προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό σε σχέση με την εποπτεία των φορέων του ΕΚ, όπως η Europol, εισάγοντας την αρχή «απόρρητο» και τον έλεγχο ασφαλείας στο ΕΚ.  Οι προτάσεις αυτές θα μπορούσαν να επεκταθούν και σε άλλες ευαίσθητες περιοχές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Βρετανοί υπουργοί θα χλωμιάσουν στη σκέψη και μόνο, αλλά η εναλλακτική λύση είναι χειρότερη, δεδομένης της ικανότητας του ΕΚ να μπλοκάρει διεθνείς συμφωνίες κοινοχρησίας δεδομένων που είναι ζωτικής σημασίας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. 

Οι κυβερνήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού θα πρέπει να σκεφτούν περισσότερο το κόστος και τα οφέλη της κατασκοπείας στους συμμάχους τους. Γράφοντας στο Foreign Affairs, οι Henry Farrell και Abraham Newman έχουν ξεκινήσει μια συζήτηση για το αν η ζημία που γίνεται στα συμφέροντα της Αμερικής στην Ευρώπη, όταν την πιάνουν να κατασκοπεύει τους συμμάχους της είναι μεγαλύτερη από την αξία των πληροφοριών που αποκτήθηκαν: η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι τόσο κοντινοί σύμμαχοι που οι Αμερικανοί είναι απίθανο να έχουν μάθει πολλά από την κατασκοπεία που δε θα μπορούσαν να μάθουν απλά ρωτώντας. 

Αυτό δεν ισχύει για μερικούς από τους άλλους εμπορικούς και διπλωματικούς εταίρους της ΕΕ. Ο Edward Snowden έχει προκαλέσει τεράστια ζημιά σε σημαντικά προγράμματα πληροφοριών, αλλά έκανε μια καλή χάρη στην ΕΕ, δείχνοντάς της πόσο πρέπει να ενισχύσει τα μέτρα ασφαλείας της. Τώρα που η ΕΕ γνωρίζει πού βρίσκονται μερικές από τις τρύπες, θα πρέπει να τις βουλώσει, γρήγορα. Παρακολουθούν περισσότεροι από ένας Big Brother.


Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.cer.org.uk/publications/archive/bulletin-article/2013/edward-snowdens-1984

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εκφραστείτε ελεύθερα, πείτε ότι θέλετε αλλα μην βρίζετε χυδαία για να μην μπαίνουμε σε διαδικασία να σβήνουμε σχόλια, κάτι που δεν το θέλουμε!

Ευχαριστούμε...