JustDelete.me: Πώς θα εγκαταλείψετε το Web και τα εμπόδια που θα συναντήσετε

Το Facebook εσκεμμένα επέλεξε να κάνει δύσκολη την αλλαγή των ρυθμίσεων για την ιδιωτικότητα, σύμφωνα με το DarkPatterns.org. Θα μπορούσε να είναι τόσο εύκολη η ρύθμιση όσο εμφανίζεται στο παράδειγμα της φωτογραφίας, υποστηρίζουν.
Εξαιρετικά δημοφιλής αποδείχτηκε τις πρώτες 24 ώρες της παρουσίας της στον Παγκόσμιο Ιστό μια υπηρεσία που συγκεντρώνει τις διευθύνσεις που πρέπει να επισκεφτεί κανείς για να διαγράψει τους λογαριασμούς του σε πλήθος υπηρεσιών. Το JustDelete.me προετοιμάζει τον χρήστη για τα εμπόδια που θα συναντήσει πριν εγκαταλείψει μερικούς τουλάχιστον κόμβους στο World Wide Web.

Το JustDelete.me παραπέμπει στις αντίστοιχες ιστοσελίδες δημοφιλών και μη υπηρεσιών και αποδίδει σε κάθε περίπτωση έναν βαθμό δυσκολίας. Η διαγραφή του λογαριασμού σας μπορεί να αποδειχτεί εύκολη, μέτρια (χρειάζονται επιπλέον βήματα εκτός από την αποστολή σχετικού αιτήματος στην υπηρεσία), δύσκολη (απαιτείται επικοινωνία με το τμήμα εξυπηρέτησης πελατών) ή ακόμα και αδύνατη (δεν είναι εφικτή η διαγραφή). Ως «Αδύνατη» (Impossible, σε μαύρο πλαίσιο με μαύρη φάσα) χαρακτηρίζεται η διαγραφή των λογαριασμών που αν και απενεργοποιούνται, δεν διαγράφονται, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Pinterest, μια υπηρεσία όπου τα pin του χρήστη διατηρούνται καθώς και το προφίλ του. Ομοίως, αδύνατη είναι η "διαγραφή username" στην Wikipedia, αν και υπάρχουν κάποιες προτάσεις στο σάιτ της εγκυκλοπαίδειας. Αδύνατη είναι ακόμα και η διαγραφή από τοWordpress.com.

Για παράδειγμα, η προσπάθεια διαγραφής του λογαριασμού σας στο Skype χαρακτηρίζεται δύσκολη, αφού το JustDelete.me διαπιστώνει πως απαιτείται να γνωρίζετε πέντε από τις επαφές που είχατε τον πρώτο μήνα που δημιουργήσατε τον λογαριασμό σας και το e-mail που χρησιμοποιήσατε όταν εγγραφήκατε. 

Αντίθετα, η διαγραφή του λογαριασμού σας στο Facebook χαρακτηρίζεται εύκολη, και δεν συνοδεύεται από άλλες πληροφορίες πλην της απαραίτητης παραπομπής στο https://www.facebook.com/help/delete_account?. Εντούτοις, θα προσθέταμε πως η διαγραφή από το Facebook αναμένεται να αποδειχτεί σοβαρή άσκηση (μάθετε περισσότερα στο άρθρο Πώς μπορώ να διαγράψω τον λογαριασμό μου στο Facebook).
 

Η υπηρεσία JustDelete.me είχε 3.000 μοναδικούς επισκέπτες το πρώτο 24ωρο της διαδικτυακής παρουσίας της, με χρήστες από 70 χώρες. Η υπηρεσία αναπτύχθηκε από τον Βρετανό προγραμματιστή Robb Lewis και τον σχεδιαστή ιστοσελίδων Ed Pole.

Το JustDelete.me αναγνωρίζει ότι πολλές διαδικτυακές υπηρεσίες χρησιμοποιούν τα λεγόμενα Dark Patterns, δηλαδή σχεδιάζουν με τέτοιο τρόπο τις σελίδες τους ώστε να ξεγελούν τον χρήστη να κάνει κάτι που δεν είχε αρχικά την πρόθεση να κάνει. Έτσι, για παράδειγμα ένα διαδικτυακό κατάστημα μπορεί να εισάγει στο καλάθι του χρήστη ένα οικονομικό προστατευτικό οθόνης κάθε φορά που οι πελάτες αγοράζουν μια ταμπλέτα και ταυτόχρονα καθιστά δύσκολη και χρονοβόρα την διαδικασία ακύρωσης μέρους της παραγγελίας. Ή, διευκολύνει με κάθε τρόπο τον χρήστη να εγγραφεί στην υπηρεσία, και εξαιρετικά δύσκολο να διαγραφεί, ή, ακόμα, θεωρεί δεδομένη την συγκατάθεσή του για πλήθος ενεργειών (opt-out) αντί να την ζητά πριν ενεργήσει για λογαριασμό του (opt-in) κ.ά. Οι σκοτεινές πρακτικές που υιοθετούνται online περιγράφονται με λεπτομέρεια στοdarkpatterns.org. 

Σκοτεινές τακτικές, εμπνευσμένες από τον Zuckerberg

Ανάμεσα στα σκοτεινά πρότυπα εις βάρος της ιδιωτικότητας, το Zuckeringπου πήρε το όνομά του από το επώνυμο του ιδρυτή του Facebook, Mark Zuckerberg και θέμα την τακτική περί ενημέρωσης των μελών του Facebook για την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων το 2010. Ο σχεδιασμός των σελίδων που υποτίθεται ότι θα βοηθούσαν τον χρήστη να περιορίσει την πρόσβαση δεν εξυπηρετούσε τον σκοπό της ύπαρξής τους. Μάλιστα, το darkpatterns.org δείχνει μια πρόταση που θα έκανε τις σχετικές επιλογές πανεύκολες, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για εσκεμμένη ενέργεια που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Facebook (αφού όσο περισσότερα διατηρεί δημόσια ο χρήστης στο κοινωνικό δίκτυο, τόσο μεγαλύτερη είναι η κίνηση στο σάιτ).

Στο DarkPatterns.org ο Web designer Harry Brignull και ο Marc Miquelδημιούργησαν και συντηρούν την λίστα των δικτυακών τόπων στους οποίους χρησιμοποιούνται σκοτεινές πρακτικές για να επιτευχθούν οι στόχοι τους και το σάιτ δέχεται σχετικές καταγγελίες.