Η ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΩΣ ΠΡΙΝ

Ένας άνθρωπος σε ένα δρόμο τον οποίον έχω περπατήσει πολλές φορές ξημερώματα, δολοφονήθηκε ξημερώματα από δύο κατακάθια του πολιτικού ποινικού δικαίου. Τα Πετράλωνα δεν είναι μια γκρίζα ευάλωτη ζώνη, όπως ο Άγιος Παντελεήμονας, όπου συνωστίζονται τάχα λούμπεν περίοικοι σαν να είναι τα αποκαΐδια κάποιας παλαιάς αστικής τάξης και μετανάστες που γίνονται εύκολα στόχοι της υποτιθέμενης λαϊκής τους εκτόνωσης. Είναι μια συνοικία που γνώρισε άνθηση τα τελευταία χρόνια, γεμάτη ταβέρνες και κάποιον πρόσφατο αέρα λόγιας κομψότητας. Ο φόνος στα Πετράλωνα δείχνει πως ό,τι μέχρι τώρα διαβάζαμε, με κάποια υπεροπτική αποστροφή, ότι συμβαίνει αλλού, συμβαίνει παντού. Γι’ αυτό πρέπει, από τις ανακριτικές αρχές, από τους πολιτικούς προϊστάμενους, από την τηλεόραση,  να αποκρυφτεί ο πραγματικός χαρακτήρας του φόνου, ένα αποκρουστικό ρατσιστικό έγκλημα στην καρδιά της πόλης: η παραδοχή του θα οδηγήσει σε κατάρρευση όλο τον πύργο με τα τραπουλόχαρτα των σημασιών.

Πως, καταρχάς, τέτοια εγκλήματα βρίσκονται υποτίθεται πάντα μια ανάσα από την τέλεσή τους και πάντα σε έναν εξωτικό χώρο ακροδεξιάς ανομίας. Όμως όσο κι αν προσπαθήσουμε να επινοήσουμε μετωνυμίες για τα ναζιστικά πογκρόμ και να τα συγκαλύψουμε πίσω από πέπλα ευφημισμών και υπαινιγμών, οι ομάδες που οργανώνονται για να σκοτώσουν, για να σπείρουν φόβο και αίμα είναι παντού και δεν περιορίζονται στα δημογραφικά χαρακτηριστικά που υποδεικνύουν οι αναλύσεις των εκλογικών αποτελεσμάτων της Χρυσής Αυγής. Εγκλήματα σαν τον φόνο των Πετραλώνων γίνονται συνέχεια, τα διαβάζει κανείς πίσω από τις γραμμές στις ειδήσεις, τα ακούει από τους ψιθύρους των νοσοκομείων και των ομάδων υποστήριξης, τα καταλαβαίνει όταν μαθαίνει τη σταδιακή αυτοοργάνωση των μεταναστών. Το μίσος έχει εξαπλωθεί σε όλη την πόλη.

Πως, μπορεί, κατά δεύτερο λόγο, ένας πολιτικός λόγος να συγκροτεί την επιχειρηματολογία του γύρω από κάποιον υποτιθέμενο χώρο ανομίας τον οποίον ορίζουν συνήθως συνδικαλιστές, φοιτητές ή ομάδες αστικών καταλήψεων. Με τον τρόπο αυτό όμως διυλίζεται ο κώνωπας της παραβατικότητας και καταπίνεται η κάμηλος των πραγματικών εγκλημάτων. Ο φόνος των Πετραλώνων οφείλεται σε μια συστηματική και δομική δράση η οποία ξεπερνά τα όρια της σχέσης των κοινωνικών δομών με την ποινική εγκληματικότητα και σχετίζεται άμεσα με την πολιτική εκτροπή. Όταν έχεις ορίσει την ανομία σαν τον χώρο των θεσμοποιημένων ή περιγεγραμμένων κοινωνικών αντιπαραθέσεων τι θα κάνεις με τη βία που αφήνει κηλίδες αίματος στα πεζοδρόμια;

Πως, τέλος, η οικονομική και κοινωνική κατάρρευση στην πραγματικότητα δεν δημιουργεί καμιά άλλη αναταραχή παρά μόνον βγάζει στην επιφάνεια ρήξεις που προϋπήρχαν στην ελληνική κοινωνία. Πλήθος πολιτικών ή κοινωνιολογικών αναλύσεων αυτό υπονοούν: πως οι αντιδράσεις ή οι συγκρούσεις αποτυπώνουν τυπικά χαρακτηριστικά του κοινωνικού σώματος, ιδιαιτερότητες στις οποίες οφείλεται μάλιστα η κρίση και αυτήν τη στιγμή θα πρέπει να κατανοήσουμε την αδράνειά τους και την προσπάθεια των μηχανισμών συντήρησής τους να επιβιώσουν. Μόνον έτσι, υποστηρίζουν, θα ξεπεραστεί η κρίση, εάν υπερβούμε τα παλιά εγγενή προβλήματα, στα οποία συγκαταλέγονται βέβαια και οι λόγοι στους οποίους οφείλεται η άνοδος της Χρυσής Αυγής. Ωστόσο, όσο κι αν η σημερινή συνθήκη μας επιτρέπει να δούμε καλύτερα κάποια από τα γνωρίσματα της προηγούμενης περιόδου που έμεναν κρυφά, οι αναλύσεις αυτές και, στην πραγματικότητα, ο καθεστωτικός πολιτικός λόγος, τόσο της κυβέρνησης όσο εν μέρει και της αριστεράς, αυτό παραβλέπει: πως από την αναταραχή αυτή δεν βγαίνουν στην επιφάνεια μονάχα οι λάσπες του βυθού, γεννιούνται νέα και απρόβλεπτα τέρατα.

Μου φαινόταν πάντα παράλογος ο όρος μεταπολίτευση. Από τη μία γιατί καταδίκαζε την πολιτική περιγραφή της περιόδου μετά το 1974 σε έναν μόνιμο ετεροκαθορισμό. Από την άλλη γιατί ήταν αδιευκρίνιστη η πραγματική σημασία της πρόθεσης μετά. Μετά όπως στη μεταφορά, όπως στο μεταβυζαντινός ή όπως στο μεταμοντέρνος; Η δύσκολη περίοδος που ξεκινά τώρα μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα πριν το οποίο οφείλουμε να ορίσουμε. Ιδίως απέναντι σε ασήμαντους που, όπως ο Ν. Δένδιας, με ένα μόνιμο παιχνίδι σημασιών υπονομεύουν ή ακυρώνουν θεμελιώδεις φιλελεύθερες αρχές.