Οι 50 επιχειρήσεις που ορίζουν το μέλλον

Η Ασία κλέβει τα πρωτεία της ανάπτυξης από τις ΗΠΑ - ποιοι θα είναι οι ηγέτες της επόμενης ημέρας - τι δείχνει η έρευνα της Boston Consulting Group

Απόδοση Λάμπρος Κοντογεώργος 

Μια τεράστια τεχνολογική και οικονομική αλλαγή βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια. Ο παγκόσμιος πόλος της καινοτομίας και της ανάπτυξης μεταφέρεται σταδιακά από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη στην Ασία.

Η αλλαγή αυτή έχει ήδη επισημανθεί από το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής και άλλα διεθνή ερευνητικά κέντρα. 

Η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και η Κίνα αφήνουν πίσω τους τις φτηνές αντιγραφές αθλητικών ειδών, παιχνιδιών και ενδυμάτων και πλέον κατασκευάζουν προσωπικούς υπολογιστές, ηλεκτρονικά είδη, οικιακές συσκευές, ακόμα και αυτοκίνητα.

Ωστόσο, παρά την εξέλιξη αυτή, η Δύση μέχρι πρότινος έδειχνε να μην ανησυχεί: Τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας της Ασίας θεωρούνται ακόμη κατώτερα σε σχέση με αυτά των ΗΠΑ και των άλλων λεγόμενων οικονομιών της γνώσης. Οι ασιατικές τίγρεις μπορούσαν να μιμηθούν, αλλά όχι να καινοτομήσουν.

Αν όμως η Ασία κάποτε κατάφερνε να σχεδιάσει προϊόντα με τεχνολογία αιχμής, ανάλογα με αυτά της Δύσης, πλεονεκτήματά όπως το χαμηλό κόστος παραγωγής θα την καθιστούσαν σχεδόν ανίκητη στη μάχη για την παγκόσμια οικονομική κυριαρχία.

Η ώρα αυτή δείχνει τώρα να πλησιάζει πιο πολύ από ποτέ. Στην ετήσια λίστα του «Bloomberg BusinessWeek» των 50 πιο καινοτόμων εταιρειών για το 2010, δεκαπέντε –από μόλις πέντε το 2006– προέρχονται από την Ασία. Για πρώτη φορά όμως από το 2005 που δημιουργήθηκε η λίστα, η πλειονότητα των εταιρειών του Top 25 βρίσκεται εκτός ΗΠΑ. 

Η δυναμική της Ασίας είναι εμφανής παντού, από τις ανεμογεννήτριες μέχρι και τα τρένα μεγάλης ταχύτητας, δύο από τις τεχνολογίες που η Κίνα προσπαθεί να εξάγει στις ΗΠΑ. 

Η άνοδος της Κίνας είναι εντυπωσιακή. Πριν από ένα χρόνο, ο μόνος εκπρόσωπός της ήταν ο κατασκευαστής υπολογιστών Lenovo Group, στην 46η θέση. Φέτος η Κίνα έχει να επιδείξει τη BYD, τη Haier Electronics (27), τη Lenovo (29), την China Mobile (44). Η εποχή της ασιατικής καινοτομίας δείχνει να έχει ξεκινήσει.

Βέβαια, η κορυφή συνεχίζει να μονοπωλείται από τις ΗΠΑ. Η Apple παραμένει στην κορυφή, ακολουθούμενη από την Google. Αλλά ακριβώς μπροστά από την General Electric, στην έβδομη και όγδοη θέση βρίσκονται οι νεοεισερχόμενες LG Electronics και Hyundai Motor. 

Οι νεοεισερχόμενοι στο Top 25 εκτόπισαν ονόματα όπως τη Honda Motor, τη Reliance Industries, τη McDonald’s, τη Walt Disney και τη Vodafone, οι οποίες έπεσαν σε χαμηλότερες θέσεις, ενώ η AT&T υποχώρησε κάτω από το Top 50. «Βλέπουμε την απαρχή μιας νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων», λέει ο James P. Andrew, στέλεχος της Boston Consulting Group. «Η πρωτοκαθεδρία του ανεπτυγμένου κόσμου στην καινοτομία έχει αρχίσει να αμφισβητείται»

Οι πιο καινοτόμες επιχειρήσεις του 2010

Πρότυπο ανάπτυξης

Η HTC είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της υπεροχής της Ασίας. Ιδρύθηκε το 1997 και εδώ και πολύ καιρό είναι η κορυφαία εταιρεία παγκοσμίως στην κατασκευή κινητών τηλεφώνων που χρησιμοποιούν το Windows Mobile, το λειτουργικό σύστημα της Microsoft.

Παρήγε μη επώνυμες συσκευές που έφερναν τα λογότυπα κολοσσών τηλεπικοινωνιών όπως της Verizon, της T-Mobile, της Sprint Nextel και της ιαπωνικής NTT DoCoMo.

Καθώς εξελισσόταν, το 2008 η HTC κατασκεύασε για την T-Mobile το πρώτο κινητό τηλέφωνο που χρησιμοποιούσε το λειτουργικό σύστημα Android της Google. Τον Ιανουάριο κυκλοφόρησε το Nexus One για το Google. Σήμερα, η HTC κατασκευάζει και πωλεί τη δική της γραμμή smartphones σε όλο τον κόσμο, και περίπου το ένα τέταρτο του εργατικού δυναμικού της εταιρείας, που ανέρχεται στα 8.000 άτομα, κατέχει θέσεις που σχετίζονται με τη μηχανική.

Αυτές οι νέες καινοτομίες μπορούν να προσφέρουν σημαντικά κέρδη για τους επενδυτές. 

Το 2008, μια θυγατρική της Berkshire Hathaway, της εταιρείας του Warren Buffett, πλήρωσε 230 εκατ. δολ. για να αποκτήσει το 10% της BYD, ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς μπαταριών για κινητά τηλέφωνα της Κίνας και μια ταχέως αναπτυσσόμενη εταιρεία κατασκευής πράσινων αυτοκινήτων και ηλιακών συλλεκτών. Η αξία των μετοχών της BYD, που είναι εισηγμένη στο Χονγκ Κονγκ, πενταπλασιάστηκε το 2009, καθώς τα κέρδη της τριπλασιάστηκαν σε 555,5 εκατ. δολ. Στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς, η αξία της συμμετοχής του Buffett έφτασε τα 2 δισ. δολ.

Οι πιο καινοτόμες επιχειρήσεις του 2010

Με εκατομμύρια Κινέζους να αναπνέουν ίσως τον πιο μολυσμένο αέρα του κόσμου, η κινεζική κυβέρνηση είναι πρόθυμη να προωθήσει αυτοκίνητα πιο φιλικά προς το περιβάλλον, προσφέροντας μια μεγάλη ευκαιρία για την BYD, λέει ο Michael Clendenin, διευθύνων σύμβουλος της RedTech Advisors, μιας εταιρείας συμβούλων στη Σαγκάη. «Αν η BYD καταφέρει να προχωρήσει με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, θα έχει μια εξαιρετικά ανοιχτή αγορά στην Κίνα», λέει ο Clendenin. «Η κινεζική κυβέρνηση θα τους βοηθήσει με την επιβολή τελών στις υποδομές για να κάνει τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Κίνα βιώσιμα». 

Οι Αρχές της Κίνας προσπαθούν επίσης να ενθαρρύνουν την καινοτομία για περισσότερες εταιρείες. Το Πεκίνο έχει θέσει σε εφαρμογή νέες πολιτικές για τις δημόσιες συμβάσεις ώστε να προωθήσει αυτό που αποκαλεί «αυτόχθονη καινοτομία», προωθώντας την τοπική τεχνολογία. Οι ξένες εταιρείες διαμαρτύρονται έντονα, υποστηρίζοντας πως οι νέοι κανόνες που ευνοούν τους Κινέζους επιχειρηματίες συνιστούν περιορισμούς στο εμπόριο σε τομείς όπως η περιβαλλοντική τεχνολογία και οι τηλεπικοινωνίες.

Η καινοτομία στο επίκεντρο

Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι εταιρείες της Ασίας ξοδεύουν περισσότερα σε R&D

Το ασιατικό θαύμα δεν είναι τυχαίο. Από νωρίς έγινε αντιληπτό ότι η έρευνα και η ανάπτυξη (R&D) θα έφερναν αποτελέσματα, παρά τα έξοδα που συνεπάγονται. 

Η ετήσια έρευνα της Boston Consulting Group σε ανώτατα στελέχη δείχνει πως κρίσιμος παράγοντας είναι η πεποίθηση ότι η καινοτομία είναι σημαντική. Στην Κίνα, το 95% των στελεχών δήλωσε πως η καινοτομία είναι το κλειδί για την οικονομική ανάπτυξη, ενώ αντίστοιχα το 90% και 89% των ερωτηθέντων στη Νότια Αμερική και την Ινδία συμφώνησαν. Στις ΗΠΑ, το αντίστοιχο ποσοστό έφτασε μόλις στο 72%. Ομοίως, το 88% των στελεχών στην Κίνα είπαν πως θα αυξήσουν τους προϋπολογισμούς τους για την καινοτομία αυτό το έτος, ακολουθούμενο από 82% στη Νότια Αμερική και 73% στην Ινδία. Το ποσοστό μειώθηκε στο 48% στις ΗΠΑ, ενώ στην Ιαπωνία μόλις το 34% των στελεχών είπαν πως οι εταιρείες τους προγραμματίζουν να αυξήσουν τις δαπάνες τους για την καινοτομία. Όλα αυτά δείχνουν πως οι ΗΠΑ πιθανότατα δεν θα κυριαρχήσουν πάλι σύντομα σε αυτό τον τομέα. Mόλις το ήμισυ των ερωτηθέντων (53%) εκτίμησε πως οι αμερικανικές εταιρείες θα είναι οι πλέον καινοτόμες για τα επόμενα πέντε χρόνια. Η στροφή είναι ιδιαίτερα εμφανής όταν συγκριθεί ο φετινός κατάλογος με την πρώτη κατάταξη του 2005. Τότε, μόνο έξι από τις είκοσι κορυφαίες εταιρείες είχαν έδρα εκτός των ΗΠΑ, έναντι 13 από τις 25 φέτος. Επίσης, το ένα τρίτο των Αμερικανών πρωταθλητών του 2005 –ονόματα όπως η 3M και τα Starbucks– δεν βρίσκονται πλέον στους καλύτερους 50.

Υπάρχει όμως και ο αντίλογος. Πολλοί αναλυτές και στελέχη εταιρειών σημειώνουν ότι συνολικά οι επιχειρήσεις στην Κίνα, την Κορέα και την Ινδία δεν είναι και τόσο καινοτόμες. Οι εγχώριες οικονομίες τους αναπτύσσονται τόσο γρήγορα –και υπάρχουν τόσο πολλές ευκαιρίες για την εφαρμογή ήδη δοκιμασμένων επιχειρηματικών μοντέλων– που αυτές οι εταιρείες δεν χρειάζεται να ψάξουν για την επόμενη μεγάλη ανακάλυψη. Πάντως, οι ασιατικές εταιρείες δεν επαναπαύονται. Ο Peter Chou, επικεφαλής της HTC, αναγνωρίζει ότι ο ανταγωνισμός εντείνεται. «Ποτέ δεν υποτιμούμε τη δυναμική του ανταγωνισμού που προέρχεται από αλλού, είτε από τις κορυφαίες εταιρείες είτε από εταιρείες από την Κίνα ή την Ταϊβάν. Αυτό που είναι σημαντικό για την HTC είναι να συνεχίσει να παρέχει μια μοναδική και διαφοροποιημένη αξία στους πελάτες της», δηλώνει στο «Businessweek».

Η ανάπτυξη όμως των Ασιατών προκαλεί και αντιδράσεις. Τον Μάρτιο, η Αpple υπέβαλε καταγγελία στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου και αγωγή στο Περιφερειακό Δικαστήριο των ΗΠΑ ισχυριζόμενη πως τα smartphones της HTC έχουν παραβιάσει τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας της Apple. Η HTC δεν αποδέχεται τους ισχυρισμούς. «Η HTC από την αρχή είναι καινοτόμος», λέει ο Chou. «Δουλεύαμε για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω σε αυτό πριν από την κυκλοφορία του iPhone». Ποιος είπε ότι η καινοτομία είναι πάντοτε καλοδεχούμενη;

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 30ης Απριλίου

www.capital.gr