Ο Όρκος του Ζωοκλέπτη

Ο ορκος του Ζωοκλεπτη

ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΝΟΜΟΙ ήταν πάντοτε ανίσχυροι να πατάξουν τη ζωοκλοπή, αυτή την αληθινή μάστιγα της Κρητικής κτηνοτροφίας, οι βοσκοί είχαν καθιερώσει απαράβατους κανόνες εθιμικού δικαίου, υπολείμματα των οποίων μπορεί κανείς να συναντήσει ακόμη και σήμερα στα βουνά της Κρήτης. Ένα σύστημα ιδιότυπων ερευνητών και «ρωτηχτάδων» λειτούργησε για αιώνες, εξομαλύνοντας αντιθέσεις και επιλύνοντας διαφορές. Για τους βοσκούς των κρητικών βουνών ο όρκος του ζωοκλέφτη αποτελούσε( και σε μερικές περιπτώσεις εξακολουθεί να αποτελεί) αδιαμφισβήτητο πειστήριο αθωότητας! Εκείνος που έχανε τα ζώα του προσπαθούσε μέσα από πληροφορίες να εντοπίσει τον δράστη. Και όταν το κατάφερνε, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να προσκομίσει αποδείξεις, τον καλούσε να ορκιστεί. Δυο παλιά μοναστήρια του Ψηλορείτη και ένας ναός αποτελούσαν μέχρι και το πολύ πρόσφατο παρελθόν κέντρα επιλύσεως τέτοιων διαφορών. Τα μοναστήρια του Αγίου Γεωργίου στο Δισκούρι και του Αγίου Φανουρίου στο Βαρσαμόνερο και ο ναός του Αγίου Γεωργίου στον Κρουσώνα. Ο ύποπτος για ζωοκλοπή (συχνά και για άλλες πράξεις ) ήταν υποχρεωμένος να ορκιστεί στην εικόνα του αγίου. Αν αρνιόταν τον όρκο η ενοχή του ήταν δεδομένη! Διηγούνται, όμως, περιπτώσεις που ο ύποπτος δέχτηκε ευχαρίστως τον όρκο παρά το ότι ήταν ένοχος. Μπροστά στην εικόνα του αγίου, όμως κατέρρεε! Τα πόδια του έτρεμαν και ομολογούσε την πράξη του….. Ο όρκος ήταν κοινός (με μικρές διαφοροποιήσεις) σε όλη την Κρήτη: «Όπως ξεχωρίζει η χέρα μου από την εικόνα να ξεχωρίσει και η ψη(ψυχή) από το κορμί μου αν κατέχω πράμα για τα οζά (ζώα) σου». Το Δισκούρι, όμως λένε πως πριν από μερικές δεκαετίες ο όρκος ήταν διαφορετικός. Ο ύποπτος για ζωοκλοπή στεκόταν με αληθινό δέος μπροστά στην εικόνα του Αγίου Γεωργίου αλλά …..ορκιζόταν στο όνομα του Δία: «Μα τα Ζα, φάσκω σου και ξιά σου, δεν κατέχω και δεν ήκουσα πράμα….». Αρχαίοι θεοί άγιοι της Ορθοδοξίας, κανόνες του εθιμικού δικαίου…..Ο Ι. Κονδυλάκης άκουσε στις αρχές του αιώνα τους Ανωγειανούς να αναφωνούν «Ζανέ θεέ», χωρίς να υποψιάζονται πως μέσα από τόσο συνηθισμένη γι’ αυτούς φράση αναδυόταν όλο το μεγαλείο της κρητικής συνέχειας. Λίγο πιο πάνω από το χωριό τους ένα ιερό σπήλαιο αποτελούσε φημισμένο κέντρο λατρείας του Δία μέχρι και τον 7ο αι. μ.Χ.!